چین چگونه توانسته صنعت خودروهای برقی را به تسخیر خود درآورد و تهدیدی برای خودروسازان بزرگ جهانی باشد؟ از یارانه‌های کلان دولتی گرفته تا برنامه‌ریزی استراتژیک تولید، همه در این موفقیت دخیل بوده‌اند؛ اما همچنان تأمین برق، چالش اصلی کشور ما برای ورود به این صنعت است.
اخبار اقتصادی، خودروهای برقی در چند سال گذشته سهم قابل توجهی از بازار فروش این صنعت به خود اختصاص دادند. آمارهای آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که سهم فروش خودروهای برقی که در سال 2018 تنها 3 درصد از بازار خودروهای صفر کیلومتر بوده؛ سال 2023 به 18 درصد رسیده است. چینی‌ها طی این 5 سال توانسته‌اند سهم بازار خودروهای برقی را در کشور خودشان از 4 درصد به 38 درصد برسانند. البته خودروهای هیبریدی نیز در این بررسی جزء خودروهای برقی در نظر گرفته شدند. با این اوصاف، به نظر تحلیل‌گران این امکان وجود دارد تا در سال‌های آینده خودروهای برقی برای تصاحب سهم بیشتری از بازار، گام‌های بلندتری بردارند.
بین کشور‌هایی که در تولید خودروهای برقی پیشگام هستند؛ چین توانست با سرعت بسیار زیادی در ریل تولید خودروهای برقی حرکت کند و فاصله معناداری با بقیه کشورهای تولید کننده بسازد و حتی خودروسازهای چینی، رقبای اروپایی خودشان را با قیمت پایین محصولاتشان تهدید می‌کنند و به دنبال تصاحب سهم بازار آن‌ها هستند. برگ برنده چینی‌ها در این رقابت قیمت مناسب خودروهای برقی بوده و دولت‌های اروپایی نیز برای محافظت از برندهای خودشان بر روی واردات محصولات چینی تعرفه‌های سنگینی در نظر گرفتند.
گزارشی از بلومبرگ نشان می‌دهد که دولت چین در سال 2018 روی هر خودروی برقی به طور متوسط 14 هزار دلار یارانه پرداخت کرده که حدودا 32 درصد از قیمت خودرو را پوشش میداده است. این مشوق، مصرف‌کنندگان خودروهای برقی چینی را حسابی سر ذوق آورد تا محصولات برقی این کشور را انتخاب کنند. خودروسازهای چینی نیز که فضای تقاضا را مساعد دیدند؛ برنامه‌ریزی برای تولید محصولات برقی را در اولویت خودشان قرار دادند و بعد از جا افتادن خودروهای برقی در بازار چین، سر ریز تولید را به بازار‌های جهانی صادر کردند. البته دولت چین به تدریج این یارانه رو کاهش داده و یارانه‌ای که الان پرداخت می‌کند تا کمتر از 5 هزار دلار کاهش یافته است.
آینده دلار به کدام سمت است؟
این تغییر روند جهانی در خودروسازی در حالی کلید خورده که ناترازی برق کشور ما از سال 98 تشدید شده است. یعنی حتی اگر بتوانیم خودرو برقی وارد کنیم یا فرض کنیم خودروسازهای ایرانی بخواهند محصولات برقی را به سبد محصولاتی خود اضافه کنند؛ در تأمین برق مورد نیاز برای شارژ خودروهای برقی به مشکل خواهیم خورد.
حمایت سازمان بورس از تشکیل بازار برق
در این نمودار حداکثر توان تولید و تقاضای روزانه برق در پیک مصرف فصل گرم سال را مشاهده می‌کنید. ما در پیک مصرف سال 1402 به سطح 13 هزار مگا وات ناترازی روزانه برق رسیدیم؛ در حالی که آمار سال 1401 کمتر از 10 هزار مگا وات ناترازی را نشان می‌داد.
حالا فرض کنید واردات همین 50 هزار سواری برقی از چین تکمیل شود. ظرفیت باتری این سواری‌ها به طور متوسط 50 کیلو وات ساعت است و اگر فرض کنیم روزی یک بار شارژ شوند؛ 2.5 هزار مگا وات ساعت به مصرف روزانه برق کشور اضافه خواهند کرد که چیزی در حدود 19 درصد ناترازی برق کشور در روزهای پیک مصرف سال قبل است.
