روند تجارت ایران در شش دهه; آیا رشد کسب و کار چشمگیر بوده است؟

اکو ایران: حجم و ارزش صادرات و واردات ایران در 65 سال گذشته رشد زیادی داشته است، اما این میزان نسبت به سایر کشورها چگونه تغییر کرده است؟

اخبار اقتصادی، تجارت خارجی بخش مهمی از اقتصاد هر کشور است. تجارت به معنای ارزش کل صادرات و واردات یک کشور است و توسعه تجارت یکی از ارکان توسعه و رشد اقتصادی است که می تواند امکان افزایش درآمد ملی، تنوع محصولات و ارتقای سطح رفاه را فراهم کند.

این گزارش به بررسی روند ارزش صادرات و واردات گمرک ایران از سال 1338 با توجه به ارزش دلاری کالاها و خدمات پرداخته است. این بررسی حاکی از آن است که با وجود رشد حجم و ارزش تجارت خارجی کشور در 65 سال گذشته، پس از سال 1388 ارزش کالاهای صادراتی نسبت به کالاهای وارداتی کاهش یافته است. همچنین مقایسه رشد تجارت ایران با سه کشور ترکیه، کره جنوبی و عربستان نشان می دهد که اگرچه تجارت ایران در این 6 دهه رشد داشته است، اما این رشد در مقایسه با کشورهای مشابه ناچیز بوده است.

روند صادرات و واردات ایران در شش دهه

آمارها نشان می دهد که ارزش صادرات و واردات ایران به صورت دلاری در این سال ها افزایش زیادی داشته است. در سال 1338 ارزش صادرات ایران 105 میلیون دلار و ارزش واردات آن 650 میلیارد دلار بوده است. اما این رقم در سال 1401 به 54 میلیارد دلار برای صادرات و 60 میلیارد دلار برای واردات رسیده است و در سال 1402 برآورد می شود که ارزش صادرات به 50 میلیارد دلار و ارزش واردات به 66 میلیارد دلار برسد.

ضمن اینکه در این سال ها تجارت کشور از نظر حجمی رشد زیادی داشته است. با این حال، مقایسه ارزش و حجم تجارت در 63 سال گذشته، نکته مهمی را روشن می کند: کاهش ارزش صادرات ایران در سال های اخیر. برای درک بهتر این موضوع فقط به سال های 2019 به بعد توجه کنید. از سال 1388 حجم صادرات کشور تقریباً 15 میلیون تن از حجم واردات پیشی گرفته است و این اختلاف به تدریج در حال افزایش بوده است به طوری که در سال 1402 بر اساس برآوردها پیش بینی می شود حجم کالاهای صادراتی حدود 100 تن از واردات کشور بیشتر شود. میلیون. مقدار زیادی. اما در این مدت همواره ارزش صادرات کمتر از ارزش واردات بوده است. بنابراین می توان گفت در این مدت با وجود صادرات بیشتر، ارزش کالاهای صادراتی نسبت به کالاهای وارداتی کاهش یافته است. به عبارت دیگر با وجود رشد صادرات، کالاها و خدمات ایرانی با قیمت ارزان‌تری به فروش رسیده است.

از سوی دیگر علیرغم رشد چشمگیر تجارت کشور در این سالها، نرخ دگرگونی واقعی آن در مقایسه با سایر کشورها مشخص خواهد شد.

رشد تجارت ایران در مقایسه با ترکیه، کره جنوبی و عربستان سعودی کمرنگ است.

بخش مهمی از رشد فضای تجاری در این سال‌ها پدیده‌ای جهانی بوده که به دلیل رشد ارتباطات و تقویت راه‌های تجاری در اکثر کشورها دیده می‌شود. بنابراین بهتر است رشد تجارت ایران را با سایر کشورها مقایسه کنیم. برای این منظور سه کشور ترکیه، کره جنوبی و عربستان سعودی انتخاب شدند.

ارزش تجارت ایران در سال 1979 بالغ بر 38.4 میلیارد دلار بوده است. امسال کره جنوبی دقیقاً به همین میزان تجارت با سایر کشورها دارد. همچنین حجم تجارت عربستان سعودی 109 میلیارد دلار و حجم تجارت ترکیه 8.1 میلیارد دلار بوده است.

اما این چهار کشور مسیر تجاری متفاوتی را در پیش گرفتند به طوری که در سال 2022 حجم تجارت ایران 111 میلیارد دلار، حجم تجارت کره جنوبی 1.619 میلیارد دلار، حجم تجارت عربستان سعودی به 704 میلیارد دلار و ترکیه به این رقم خواهد رسید. 733 میلیارد دلار .

بنابراین با وجود رشد حجم تجارت ایران در دهه های اخیر، نمی توان این رشد را در مقایسه با کشورهای نسبتا مشابه ناچیز دانست. این امر به ویژه زمانی صادق است که رشد شگفت‌انگیز تجارت کره جنوبی را در نظر بگیریم. کشوری که در سال 1979 حجم تجارت مشابهی با ایران داشت، اما از آن زمان با رشد چشمگیر مسیر خود را جدا کرده است.

منبع اکو ایران