اگرچه ماه ها به دلیل اجرای سیاست های تثبیت توسط بانک مرکزی بالاخره التهاب بازار ارز فروکش کرده بود و شاهد ثبات در این بازار بودیم، اما چند روزی است که اتفاقات خاورمیانه باعث افزایش دوباره نرخ ارز شده است. گفتنی است با شروع جنگ در فلسطین اشغالی در روزهای اخیر نرخ غیررسمی ارز و قاچاق تقریباً ۷ تا ۸ درصد افزایش یافت و به روند صعودی بازگشت.
اگرچه اکثر کارشناسان بر این باورند که نرخ رشد نرخ ارز ناشی از سیاست‌های تثبیت‌کننده بانک مرکزی با نرخ رشد نرخ ارز در سال‌های اخیر متفاوت است و به سطوح پایین‌تری بازمی‌گردد، اما نکته قابل تامل در اینجا اثربخشی سریع کشور است. نرخ ارز یکی از تحولات خارجی است.
انتظارات تورمی کابوس سال های اخیر اقتصاد ایران است
واضح است که افزایش نرخ ارز در سه چهار روز اخیر به طور طبیعی نمی تواند دلیل اساسی قوی داشته باشد و نقش اصلی در رشد قیمت ها طبیعتاً انتظارات تورمی بوده است. نکته ای که بارها از سوی مقامات ارشد اقتصادی کشور به آن اشاره شده است. در همین راستا چندی پیش رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به انتظارات تورمی درباره لزوم ایجاد نرخ مرجع برای ارز در بازار گفت: دلیل افزایش قیمت ها انتظارات تورمی است که عوامل متعددی دارد. و باعث افزایش مداوم نرخ منتشر شده در بازار می شود. پس باید جایی برای جایگزینی بازار آزاد ایجاد کنیم و نرخ را در آنجا بفهمیم.
اقتصاد شکننده ایران به دلیل سازوکارهای دلاری شدن
نکته مهمی که اتفاقات اخیر منطقه برای اقتصاد ایران داشت، اهمیت قطع شریان های اصلی اقتصاد ایران از نرخ ارز بود. همانطور که در بالا ذکر شد، به دلیل یک رویداد خارجی، نرخ ارز در داخل به سرعت در نوسان بود. به دنبال این نوسان، بازارهای دیگر مانند بازار خودرو که چند ماهه رکود را تجربه کرده و قیمت ها کاهش یافته بود، دوباره با افزایش قیمت مواجه شدند.
به نظر می رسد ریشه انتظارات تورمی در اقتصاد ایران پیوند قیمت مواد اولیه صنایع صنعتی و تولیدی با سازوکارهای بورس کالا باشد. وقتی دلار کشف نشده مواد اولیه صنایع تبدیلی با نرخ ارز غیررسمی و قاچاق همزمان شود، طبیعتاً هر نرخی که در بازار غیررسمی با رشد مواجه شود، مستقیماً معیشت مردم را تحت تأثیر قرار می دهد. این در حالی است که نرخ ارز در بازار غیررسمی تحت کنترل بانک مرکزی نیست و این بازار محل سفته بازان و دلالان است.
کنترل انتظارات تورمی بر اساس قطع رابطه دلار از مواد اولیه تولید.
در واقع می توان نتیجه گرفت که وقتی مقامات ارشد اقتصادی کشور معتقدند سهم انتظارات تورمی در تورم در سال های اخیر قابل توجه و چشمگیر بوده و باید انتظارات تورمی را برای مهار تورم مدیریت کرد، قطعاً می تواند ریشه در سازوکار داشته باشد. او چیزهای اشتباهی مانند بازار سهام پیدا کرد. بنابراین بدیهی است تا زمانی که اقتصاد ایران متاثر از پدیده های خارجی است، نمی توان به کنترل پایدار تورم فکر کرد.
وقتی به دلیل رشد نرخ های غیررسمی ارز و قاچاق، قیمت تمام کالاهای مصرفی و روزمره مردم در فاصله کوتاهی افزایش می یابد و این چرخه بارها تکرار شده است، واضح است که صحبت از کنترل انتظارات تورمی نتیجه ای نخواهد داشت. معنی ندارد .
تسنیم
منبع رکنا
