به گزارش اخبار اقتصادی، چندین شاخص توزیع درآمد از سال گذشته نشان می دهد که نابرابری درآمدی در روستاها افزایش یافته است. یکی از این شاخص ها ضریب جینی است که در روستاها 1401 نسبت به 1400 افزایش یافته است.

شاخص دیگری که برای اندازه‌گیری نابرابری درآمد استفاده می‌شود، نسبت بین هزینه عشرهای پرهزینه و هزینه عشر کم هزینه است. این شاخص نشان می دهد که دهک های بالاتر چقدر بیشتر از دهک های پایین خرج می کنند.

آخرین گزارش مرکز آمار در این زمینه نشان می دهد که در سال گذشته و در مناطق روستایی نسبت هزینه ده دهم به هزینه یک دهم کاهش یافته است. این رابطه برای دو دهک آخر و دو دهک اول از این رویه پیروی کرده است.

از سوی دیگر نسبت بهای تمام شده چهار دهک آخر به سمت چهار دهک اول افزایش یافته است. به عبارت دیگر می توان گفت شکاف درآمدی در دهک های متوسط ​​افزایش یافته است.

نابرابری در روستاها بر اساس ضریب جینی

ضریب جینی یکی از شاخص های مهم برای سنجش تفاوت طبقاتی در کشور است. این شاخص بین صفر و یک تعریف می شود و هر چه به صفر نزدیکتر باشد نابرابری کوچکتر می شود.

آخرین گزارش مرکز آمار از وضعیت توزیع درآمد نشان می دهد که ضریب جینی روستاها از 0.3594 در سال 1400 به 0.3643 در سال 1401 افزایش یافته است. بنابراین بر اساس این شاخص، نابرابری درآمدی در روستاها در سال گذشته افزایش یافته است.

ضریب جینی به تنهایی نمی تواند معیار خوبی برای اظهار نظر قطعی در مورد شکاف درآمدی باشد و باید شاخص های دیگری را نیز در نظر گرفت. برای این کار، رابطه بین هزینه دهک های غنی و هزینه دهک های ضعیف نیز بررسی می شود.

هزینه یک دهم چقدر است؟

منظور از دهک هزینه این است که ده درصد خانوارهای روستایی با توجه به هزینه ای که در سال داشته اند در یک گروه از کمترین به بالاترین قرار می گیرند. در این حالت، مخارج به عنوان تخمین درآمد در نظر گرفته می شود زیرا خانوارها بر اساس درآمد خود هزینه می کنند. بنابراین دهک اول فقیرترین اقشار جامعه و دهک دهم ثروتمندترین را پوشش می دهد.

البته نمی توان گفت که مبنای سطح هزینه بر درآمد کاملاً دقیق است، زیرا ممکن است بخشی از افزایش هزینه ها ناشی از تورم باشد تا مصرف واقعی. برای بررسی دقیق این موضوع به داده های بیشتری نیاز است، اما از نظر اقتصادی، هزینه ها به عنوان تخمین درآمد دهک استفاده می شود.

افزایش شکاف درآمدی در دهک های میانی

یکی از روش های بررسی توزیع درآمد بین دهک های هزینه ای، نسبت بین هزینه دهک های ثروتمند و دهک های فقیر است. به عنوان مثال، نسبت بین هزینه ده دهم و هزینه دهک اول در روستاها از 10.76 در سال 1400 به 10.55 در سال گذشته افزایش یافته است. یعنی در سال گذشته ثروتمندترین خانوارهای روستایی 10.55 برابر بیشتر از فقیرترین خانوارهای روستایی هزینه (کسب درآمد) کرده اند. کاهش این رقم نشان می دهد که شکاف درآمدی بین این دو دهک کاهش یافته است.

نسبت هزینه دو دهک پایین به دو دهک بالا در روستاها نیز کاهش یافت و از 6.52 در سال 1400 به 6.47 در سال گذشته رسید. بنابراین شکاف درآمدی دهک های اول، دوم و نوزدهم کاهش یافته است.

از سوی دیگر نسبت بهای تمام شده چهار دهک آخر به چهار دهک اول از 3.64 به 3.7 رسیده است. به عبارت دیگر، چهار دهک ثروتمند در سال گذشته 3.7 برابر بیشتر از چهار دهک کم برخوردار در روستاها هزینه کرده اند. بنابراین شکاف درآمدی در دهک های میانی بیشتر شده است.

تغییر سهم دهک های متوسط ​​از کل هزینه ها؛ علت احتمالی شکاف درآمدی

به نظر می رسد علت این واقعیت در «سهم هر دهم از کل هزینه» باشد. این شاخص در مناطق روستایی نشان می دهد که اگر کل هزینه این مناطق را 100 قسمت فرض کنیم، هر دهک در چند قسمت آن سهم داشته است. طبیعتاً رقم بالا در دهک نشان دهنده هزینه (درآمد) بیشتر در آن دهک است.

گزارش مرکز آمار نشان می دهد که سهم دهک های چهارم و هشتم از کل هزینه ها در سال 1401 نسبت به سال 1400 به ترتیب 0.18 و 0.1 واحد درصد کاهش داشته است. بنابراین شدت کاهش مشارکت در دهک چهارم بیشتر است. و این باعث شده است که تعادل توزیع درآمد بین دهک های متوسط ​​به سمت افزایش شکاف درآمدی پیش برود.

در نتیجه، به نظر می رسد شکاف درآمدی بین ثروتمندترین و فقیرترین در مناطق روستایی تا سال 1401 کاهش یافته است، در حالی که شکاف بین طبقات متوسط ​​عمیق تر شده است.