اخبار اقتصادی به نقل از ایکنگر، پنج پروژه بزرگ انتقال آب دریا به شهرهایی مانند کرمان و مشهد در حال انجام است که هزینه آن صرف نظر از اثرات زیست محیطی آنها بین 3.5 تا 5 یورو برای هر متر مکعب است. در حالی که بازیافت و تصفیه آب در این شهرها حدود یک پنجم این مبلغ یعنی 35 هزار تومان برای هر مترمکعب هزینه دارد و هیچ تاثیر زیست محیطی ندارد. این بدان معناست که هزینه حمل و نقل آب حداقل 6 برابر بیشتر از هزینه بازیافت است. تصفیه خانه های کشور هم اکنون تا مرحله ارتقای کیفیت آب تا 80 درصد امکانات تصفیه آب دارند و بخش خصوصی در این زمینه فقط منتظر رفع موانع از سوی دولت است. از سال 1990 تا 1400، اعتبارات آب 1500 درصد از نظر تورم کاهش یافت، در حالی که تعیین اهداف برای تصفیه آب به 6.5 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.
اجرای پنج کلان پروژه انتقال آب دریا برای تامین نیاز کشور
همانطور که چند ماه پیش از سوی سخنگوی طرح های ملی آب کشور اعلام شد، هم اکنون پنج پروژه فوق العاده انتقال آب دریا برای تامین آب مورد نیاز کشور در حال انجام است. پروژه مربوط به خط انتقال آب دریای عمان، آب استان های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و رضوی است که با پیشرفت 13 درصدی، 280 میلیون متر مکعب آب را برای 30 میلیون نفر شیرین سازی می کند. برای استان های یزد و کرمان که 96 درصد پیشرفت دارد و 200 میلیون مترمکعب آب شیرین را به فلات مرکزی منتقل می کند و خط بعدی انتقال آب به استان اصفهان و رفع مشکل کم آبی صنایع و نمک زدایی 400 میلیون مترمکعب آب برای این استان است. ظاهرا تا پایان دولت سیزدهم پروژه های انتقال آب باید حدود یک میلیارد مترمکعب آب را جابه جا کنند.
استفاده از وزنه مخصوص کشورهای ثروتمند است
از سوی دیگر، ظاهراً طرح دیگری در حال پیگیری است: تصفیه و بازیافت آب. به گفته معاون مدیریت و نظارت بهره برداری شرکت آب و فاضلاب کشور، هفته و ماهی نیست که برنامه ای در زمینه افتتاح یا مطالعه طرح های تصفیه خانه نداشته باشیم. وی مدتی پیش گفت که تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد از آن موضوعی بسیار مدرن در دنیا است، اگرچه آمارهای جهانی نشان می دهد که استفاده از پساب در انحصار کشورهای ثروتمند است، اما استفاده از آن در مناطقی که ارزش آب بالاست منطقی است. تعدیل شده.
امکان استفاده از فاضلاب.
به گفته مسئولان، اگرچه زیرساخت های تصفیه آب بسیار فنی و در نتیجه گران است، اما اکنون با توسعه شهرها و صنایع، پساب نیز افزایش یافته و باید از آن استفاده کرد. این فاضلاب را می توان تصفیه و حتی قابل شرب ساخت و در بخش های بهداشت استفاده کرد. جدای از این دو بخش، این پساب نه تنها برای صنعت، کشاورزی و فضاهای شهری ضروری است، بلکه در مواردی مانند کشاورزی نیز مفید است.
بر اساس آخرین آمار، در حال حاضر در ایران 252 تصفیه خانه فاضلاب در حال بهره برداری و 87 تصفیه خانه در حال ساخت، ظرفیت تصفیه خانه های فاضلاب در حال بهره برداری 5.7 میلیون متر مکعب در روز و ظرفیت تصفیه خانه های فاضلاب در حال ساخت 1.7 میلیون واحد است. متر مکعب. متر در روز همچنین در حال حاضر جمعیت تحت پوشش تاسیسات فاضلاب تقریباً 36 میلیون نفر و طول خطوط انتقال و شبکه های جمع آوری فاضلاب 71114 کیلومتر است.
بهره برداری از بخش کشاورزی از پسماندهای تولید شده توسط تاسیسات فاضلاب
بر اساس آمار آب و فاضلاب اعلام شده در کشور، میزان فاضلاب تولیدی تاسیسات فاضلاب در اواخر دهه 1400 بالغ بر 1.49 میلیارد متر مکعب در سال بوده که از این میزان 717.30 میلیون مترمکعب در بخش کشاورزی و 70.18 میلیون متر مکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. در بخش کشاورزی پیشخوان ها در بخش صنعتی مورد استفاده قرار می گرفتند.
برای بررسی دو طرح در دست اجرا توسط دولت، یعنی طرح انتقال آب دریا و طرح تصفیه آب، گفت و گوی رضا حاجی کریم، رئیس هیات مدیره فدراسیون صنعت آب را بخوانید:
ظاهراً طرح انتقال آب دریا از خلیج فارس و عمان به برخی بخش‌های صنعتی در حال انجام است. این طرح ها را با توجه به شرایط کشورمان و البته صرفه اقتصادی آن ها چگونه تحلیل می کنید؟
ایران کشور پهناوری است، جمعیت قابل توجه و ارتفاع متفاوتی دارد، بنابراین راه حل های تامین آب آن با مثلا کشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس بسیار متفاوت است. به عنوان مثال امارات متحده عربی با جمعیتی در حدود هشت میلیون نفر، اکثر شهرهای آن در کنار دریا ساخته شده اند، آنها به طور طبیعی می توانند نیازهای خود را با نمک زدایی آب دریا تامین کنند. قطر، بحرین و حتی عربستان سعودی هم همین کار را می کنند، چون اکثر شهرهای عربستان سعودی هم کنار دریا هستند، اما در مورد ایران اینطور نیست.
هزینه های شیرین سازی آب دریا به گونه ای است که وقتی آب در کنار دریا نمک زدایی می شود، حدود 0.7 دلار برای هر متر مکعب هزینه دارد، اما زمانی که می خواهید این آب شیرین را به مکانی مانند فلات مرکزی انتقال دهید، برای هر متر 3.5 یورو هزینه دارد. متر مربع. متر مربع؛ یعنی اگر بخواهید این آب را به فاز اصفهان منتقل کنید حدود 3.2 یورو برایتان هزینه دارد. اما سوال اینجاست که با 3.2 یورو آب می خواهید چه کار کنید؟ چه ارزش افزوده ای می توانید ایجاد کنید که هزینه 3.2 یورو را پشتیبانی کند؟ چه کسی قرار است این هزینه را پرداخت کند؟ یک صنعت؟ در قالب یک مگاپروژه؟ اگر چنین است، خوب است، مشروط به پرداخت کامل هزینه ها؛ یعنی اگر مثلاً پروژه 150 مگاوات برق مصرف کند، با یارانه و نرخ برق دولتی هزینه آن را نمی دهند، اما هزینه واقعی را می پردازند که برای آنها هم به صرفه نیست.
بحث تصفیه و بازیافت پساب را به جای این کار چقدر کارآمد می دانید؟
خوب، تفاوت زیادی بین این دو وجود دارد. بازیافت پساب به این صورت است که به عنوان مثال در شهر کرمان هزینه تصفیه آب پیشرفته تا مرحله سوم که خروجی بسیار باکیفیتی دارد حدود 35000 تومان در هر متر مکعب است. این رقم را با 3.5 یورو مقایسه کنید! علاوه بر این، نمک زدایی آب دریا از نظر مصرف انرژی در کشوری که مانند کشور ما دارای عدم تعادل گاز و برق است، چندان منطقی نیست. همچنین به ازای هر متر مکعب آب دریا با شوری 35000، یک متر مکعب فاضلاب بسیار شور تولید می شود که باید به دریا یا محیط زیست تخلیه شود. بنابراین علاوه بر هزینه، پیامدهای زیست محیطی پروژه های آب شیرین کن نیز باید ارزیابی و به ریال تبدیل شود، در حالی که در تصفیه فاضلاب تنها پسماند لجن است که آن هم مشکلی است که قابل حل است. نکته دیگر اینکه اکنون صحبت از انتقال آب از دریای عمان به مثلاً شهر مشهد است. صحبت از انتقال سالانه 150 تا 200 میلیون مترمکعب آب شیرین از این مسیر است که فاصله آن حدود 1500 کیلومتر و ارتفاع از ساحل دریای عمان تا مشهد 1500 متر است. در حالی که الان در مشهد فقط هفت میلیارد مترمکعب کشاورزی داریم و اگر فقط پنج درصد صرفه جویی کنیم 350 میلیون مترمکعب یعنی دو برابر این خط انتقال می شود. بنابراین این انتقال هیچ توجیهی ندارد.
تصفیه خانه های ما در حال حاضر برای چه اهدافی ظرفیت و توانایی تصفیه آب را دارند؟
در حال حاضر در کشور امکان تصفیه فاضلاب تا مرحله مصرف یعنی تا مرحله ای که کیفیت آن بالاتر از آب مصرفی امروز در تهران باشد را داریم. تا 80 درصد امکانات این کار را داریم، 15 تا 20 درصد تسهیلات باید وارد شود تا به این مرحله برسیم، اما بیش از 90 درصد امکانات برای تصفیه صنعتی و کشاورزی داریم.
و در چه حجمی؟
بر اساس نقشه راه مصوب شورای عالی آب که اخیراً به تصویب رئیس جمهور رسیده است، هدف بازیافت پساب در سال 1415، 6.6 میلیارد مترمکعب در سال است و امروز مقداری که با آن سروکار داریم تقریباً 1.4 میلیارد مترمکعب است. . از آب. با توجه به اهداف تعیین شده در فصل آبی برنامه هفتم توسعه، در پایان این برنامه باید کل مصارف صنایع از محل بازیافت آب برداشته شود، زیرا در حال حاضر از منابع تجدیدپذیر استفاده می کنیم. در این سرعت اجازه می دهد تا ما را به یک بحران فوق العاده منجر شود. . امروزه در دنیا به فاضلاب به عنوان یک فرصت بی بدیل نگریسته می شود، اما امروز از این ظرفیت غافل هستیم، هرچند که بانی و یکی از پایه های فکری این کار در دنیا یک ایرانی بوده است.
دولت تا کنون چقدر حمایت مالی و سرمایه گذاری برای طرح های بازیافت آب انجام داده است؟ و چقدر باید سرمایه گذاری کنید؟
جواب این سوال هم خیلی بد است و هم خیلی خوب. خبر بد این است که اگر اعتبارات حوزه آب را از سال 1390 تا 1400 مطالعه کنیم، متوجه می شویم که نسبت به سال 90 155 درصد افزایش اعتبار داشته ایم و حدود 1700 درصد افزایش قیمت داشته ایم. اگر این دو را از یکدیگر کم کنیم، حدود 1500 درصد بدست می آید. این بدان معناست که ارزش فعلی اعتبارات بخش آب 1500 درصد کاهش یافته است، در حالی که اگر هدف ما تصفیه 6.6 میلیارد مترمکعب فاضلاب باشد، به این معناست که حدود 6.5 میلیارد و میلیون ها دلار سرمایه گذاری لازم است.
با این وضعیت هرگز به این نقطه نخواهیم رسید، اما خوبی این است که بخش خصوصی مایل به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های آبی در قالب‌های مختلف قراردادی است، به شرطی که توسط دولت تضمین شود و مشوق‌های لازم و ترجیحات سرمایه‌گذاری کافی وجود داشته باشد. . در این صورت تمام این هدف بدون نیاز به سرمایه گذاری دولتی امکان پذیر خواهد بود.
موانعی که بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این زمینه با آن مواجه است چیست؟
هیچ مانع قانونی وجود ندارد، اما موانعی مانند تورم و شرایط نامناسب سرمایه گذاری و البته تجربیات تلخ همکاری قبلی با بخش خصوصی، سرمایه گذاری را برای آنها دشوار کرده است. با این حال، تا زمانی که مانند هر سرمایه گذاری دیگری سودآور باشد، مایل به سرمایه گذاری هستیم. اگر بتوانیم در بازار آزاد، با تمام سازوکارها و رعایت قوانین بازار، آب تامین کنیم، مطمئن باشید که موضوع سرمایه گذاری حل می شود.
اگر بهتر است فاضلاب را هم از لحاظ اقتصادی و هم از نظر اثرات زیست محیطی بازیافت کنیم، دلیل طرح انتقال آب دریا چیست؟ آیا بررسی ها ناکافی و غیرقانونی است یا فساد و منافع گروه های خاصی در آن دخیل است یا دلیل دیگری دارد؟
در واقع، دلیل آن تنوع مصرف آب است. در مناطقی که نیاز به آب آشامیدنی است، اکنون به هر طریقی باید نیاز آب شرب شهروندان به آب شرب تامین شود، اما بحث در صنعت متفاوت است. برخی از صنایع را نمی توان جابه جا کرد، مثلاً معادن را نمی توان جابه جا کرد، وقتی تکنولوژی در اطراف آنها نباشد راهی جز انتقال آب دریا وجود ندارد، اما صنایع نزدیک به شهرها و شهرک های صنعتی دو گزینه جذاب تر دارند. اول فاضلاب و دوم استفاده از بهره وری کشاورزی است.
منبع رکنا
