به گزارش اخبار اقتصادی، عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور در برنامه زنده تهران ۲۰ با ارائه گزارشی از آخرین وضعیت بارندگی در کشور و به ویژه استان تهران با بیان اینکه پاییز خشکی را پشت سر می‌گذاریم، گفت: تاکنون میزان بارندگی در مقیاس کشوری حدود ۳۵ میلمتر بوده است که نسبت به شرایط نرمال، حدود ۲۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
وی افزود: در تهران حدود ۴۸ میلیمتر بارش دریافت شده که نسبت به شرایط نرمال تهران، حدود ۱۷ درصد عقب هستیم، ولی باید توجه کنیم که شرایط نرمال کشور ما، نرمال یک اقلیم خشک و نیمه خشک است و با نرمال یک کشور اروپایی با بارش زیاد متفاوت است. در کشور ما، منابع آب در اختیار، حدود یک سوم بارش متوسط جهانی است و در مقیاس کشورهای پرآب و پربارش مانند کشورهای اروپایی سهم پایین‌تری دارد.
بزرگ‌زاده با بیان اینکه به طور کلی بیشتر بارش‌های کشور در ماه‌های زمستان و یکی دو ماه اول بهار دریافت می‌شود، ادامه داد: در سال گذشته در همین زمان حدود ۳۴ میلیمتر بارش دریافت کردیم که دو درصد نسبت به سال گذشته جلوتر هستیم و تقریبا بارش‌های امسال مشابه سال گذشته است.
کاهش ۱۷ درصدی بارش‌های تهران نسبت به سال آبی گذشته
سخنگوی صنعت آب درخصوص میزان بارش‌های تهران نیز گفت: تهران تاکنون حدود ۴۸ میلیمتر بارش دریافت کرده که در شرایط نرمال باید ۵۸ میلیمتر بارش داشته باشد و این نشان‌دهنده ۱۷ درصد کاهش میزان بارندگی تهران در سال آبی جاری است.
وی با ارائه گزارشی از وضعیت مجموع سدهای کشور نیز گفت: در سال جاری ۳.۷۰ میلیارد مترمکعب آب وارد سدهای کشور شده که این مقدار در مدت مشابه سال گذشته ۳.۷۹ میلیارد مترمکعب بوده و دو درصد کاهش را نشان می‌دهد. خروجی سدها نیز در سال آبی جاری ۵.۶۰ میلیارد مترمکعب است که نسبت به گذشته که ۵.۶۷ میلیارد مترمکعب بوده و با یک درصد کاهش همراه است.
بهبود ۱۲ درصدی حجم مخازن سدهای کشور نسبت به سال گذشته
بزرگ‌زاده، حجم آب فعلی سدهای کشور را ۲۲.۶۶ میلیارد مترمکعب عنوان کرد و گفت: این میزان در سال گذشته در همین زمان حدود ۲۰ میلیارد مترمکعب بوده و با مدیریتی که همکاران من در شرایط مخزن ایجاد کرده‌اند، حدود ۱۲ درصد نسبت به سال گذشته وضعیت موجودی بهتری داریم و درصد پرشدگی سدها در این لحظه ۴۴ درصد است.
پرشدگی ۲۰ درصدی سدهای تهران
وی موجودی ۵ سد تهران را با حدود ۳۷۳ میلیون مترمکعب، دارای ۲۰ درصد پرشدگی خواند و افزود: اکنون سد امیرکبیر ۶۳ میلیون مترمکعب آب دارد و درصد پرشدگی آن حدود ۳۵ درصد است؛ سد لتیان ۲۵ میلیون مترمکعب با ۳۴ درصد پرشدگی، سد لار ۲۴ میلیون مترمکعب با ۳ درصد پرشدگی، سد طالقان با فاصله دور از تهران حدود ۲۳۹ میلیون مترمکعبب آب و حدود ۵۴ درصد پرشدگی و سد ماملو نیز ۳۴ میلیون مترمکعب آب که ۱۴ درصد پرشدگی دارد.
بزرگ‌زاده با بیان اینکه این آمار به ما می‌گوید باید مدیریت مصرف به طور کلی در ایران و در کلان شهر تهران رعایت شود، تأکید کرد: در مورد مصرف آب، ما با تهران آبی روبرو هستیم؛ تهران آبی که شامل البرز، بخشی از قزوین و بخش‌های دیگری نیز می‌شود و شاید حدود ۲۰ میلیون را پوشش می‌دهد. همه ما داریم از منابع آب مشترک مصرف می‌کنیم و اگر رعایت نکنیم و مدیریت مصرف را الگو قرار ندهیم، ممکن است آسیب‌زا باشد و رفاه عمومی جامعه را پایین بیاوریم.
مدیریت مصرف کار سختی نیست
سخنگوی صنعت آب کشور با بیان توصیه‌هایی در خصوص مدیریت مصرف اظهار داشت: مدیریت مصرف نیز کار سختی نیست؛ کافی است با خودمان عهد ببندیم که در حمام رفتن ۱۰ ـ ۱۵ درصد شدت فشار آب را کم کنیم و از مدت آن نیز، همین مقدار را کم کنیم. همچنین در هنگام شستن دست‌ها فشار آب را کم کنیم. بهترین شیوه کاهش مصرف آب، کاهش باز بودن و کاهش فشار آب است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص برنامه‌های وزارت نیرو به منظور مدیریت تنش آبی در کشور خاطرنشان کرد: آب یک مقوله فرابخشی است که وزارت نیرو به تنهایی نمی‌تواند مسائل آن را حل کند و باید دستگاه‌های دیگر اعم از سازمان برنامه و بودجه، مجلس، قوه قضاییه، وزارت جهاد کشاورزی، شهرداری‌ها، وزارت کشور، وزارت صمت و سایر نهادها نیز با بهبود در الگوی توسعه به حل مشکلات آب کنند.
بزرگ‌زاده افزود: وزارت نیرو به عنوان مسئول آب کشور، به عنوان پیشانی کار، برنامه‌هایی را تدوین کرده که بتواند نشانه‌های نامطلوبی همچون ۴۲۲ دشت ممنوعه یا ۳۵۹ دشت دارای فرونشست، و آمارهای دیگر را کاهش دهد.
تشریح برنامه‌های راهبردی و ترکیبی وزارت نیرو برای عبور از تنش آبی کشور
وی با بیان اینکه این برنامه‌ها به صورت راهبرد ترکیبی و در سه بخش تدوین شده است، گفت: بخش نخست برنامه‌هایی برای رفع ناترازی آب با نگاه آمایش محور است؛ بخش دیگر، مدیریت مخاطرات آبی و بخش سوم اصلاح حکمرانی آب همراه با اصلاحات نهادی است.
سخنگوی صنعت آب کشور بیان داشت: در بخش رفع ناترازی آب با نگاه آمایشی، ناترازی آب با هر نوع نامتوازن بودن بین کفه تأمین و کفه مصرف آب مدنظر قرار گرفته شده است. در کفه تأمین آب، آب متعارف را داریم که آب سحطی و زیرزمینی است و در کفه مصرف، آب شرب و بهداشت، کشاورزی، صنایع، خدمات و محیط زیست قرار دارد که البته محیط زیست جزو مصارف مرسوم نیست ولی در بیلان آب، در بخش مصارف قرار می‌گیرد. چنانچه از همه این مصارف کاسته شود و به کفه تأمین آب اعم از آب سحطی، زیرزمینی، منابع آب دریا یا استفاده بیشتر از پساب با بازچرخانی بیفزاییم، ناترازی کمتر خواهد شد.
وی تأکید کرد: بنابراین برنامه وزارت نیرو برنامه چند وجهی است و هم به بخش تأمین آب با پایداری‌های کمی مورد توجه است و هم به مدیریت آب متعارف توجه شده است؛ در آب متعارف تأمین از آب سحطی، تقریبا یکسان است و فقط طرح‌های مکمل پروژه‌ها را در دست اجرا داریم. مانند شبکه‌های توزیع مربوط به سدها که احداث شبکه‌های آبیاری زهکشی یا تأمین آب شرب یا بهداشت یا صنایع است و مقرر است سقف بهره‌برداری ما از ۴۳ میلیارد به ۴۲ میلیارد کاهش پیدا کند و ۳۶۴ پروژه در این خصوص تعریف شده است.
راهی نداریم به جز کاهش معنی‌دار برداشت از منابع آب زیرزمینی
بزرگ‌زاده گفت: تأکید می‌کنم که راهی نداریم به جز کاهش معنی‌دار برداشت از منابع آب زیرزمینی. اگر همچنان برداشت منابع آب زیرزمینی ادامه پیدا کند، افزایش دشت‌های ممنوعه و فرونشست‌ها، ادامه پیدا خواهد کرد.
وی بیان داشت: در بخش آب نامتعارف نیز استفاده از آب دریا مورد توجه قرار گرفته است و پساب برای اهداف مختلف و در کنار آن به مدیریت مصرف و تقاضا نیز توجه شده است؛ کاهش هدررفت و افزایش راندمان و بهره‌وری و بازچرخانی و نیز مدیریت تقاضا که بازتخصیص و هدایت آب به سوی بخش‌های پیشران توسعه است، مورد توجه قرار گرفته است.
طرح مهم وزارت نیرو برای اصلاح حکمرانی آب از طریق اصلاحات نهادی
سخنگوی صنعت آب کشور ادامه داد: مخاطرات آبی در برنامه‌های وزارت نیرو شامل سیل، خشکسالی و ریزگرد است که برنامه‌هایی برای آن تدوین شده. اما مهمترین بخش برنامه‌های این وزارتخانه، اصلاح حکمرانی آب است که از طریق اصلاحات نهادی و بهبود فضای کسب و کار حاصل می‌شود.
وی افزود: ما مجبوریم که سهم نهاد حاکمیت در اداره آب را کم کنیم و یکی از برنامه‌های مهم ما در دولت چهاردهم این است که به نفع نقش دو نهاد اجتماع و نهاد بازار، نقش حاکمیت را کم کنیم. به این طریق که باید بخشی از وظایف تصدیگری و نه حاکمیتی، را از طریق تقویت تشکل‌های آب‌بران و مشارکت مردمی واگذار کنیم.
بزرگ‌زاده گفت: این به معنی خصوصی‌سازی شرکت‌های آب و فاضلاب نیست، بلکه به معنی این است که قانونگذار در برنامه هفتم، ما را مکلف کرده که از مشارکت تشکل‌های آب‌بران که در دشت‌ها و آبخوان‌ها و شبکه‌های آبیاری و زهکشی فعال هستند، کمک گرفته شود.
وی توضیح داد: وزارت نیرو باید وظایف تصدیگری خود را اعم از پایش آبخوان و توزیع آب بین کشاورزان و مدیریت آب در مزرعه و آبخوان را به تشکل‌های آب‌بران بسپارد. یعنی طی قراردادهایی میزان آب مجاز آبخوان توسط وزارت نیرو تعیین شود چون این قابل واگذاری نیست و به کمک خود تشکل‌ها نسبت به راهبری، ترویج و هم‌افزایی کشاورزان اقدام شود. قانونگذار ما را موظف به حذف تعارض منافع کرده است. یعنی مسئول صیانت آب نباید مسئول فروش آب باشد.
بزرگ‌زاده در پایان خطاب به مسئولان و متصدیان مدیریت آب کشور گفت: اگر بحران آب را درک و از خودگذشتگی نکنیم و از اختیارات خود و از اهداف سازمانی و دستگاه‌های خود نکاهیم، بازنده زیست بوم ایران است. اگر اهداف بخشی را بر اهداف ملی ترجیح دهیم، پشیمان خواهیم شد چون طبیعت قواعد خودش را دارد.
