«مربع جدید» عنوان پروژه عظیم عربستان سعودی است، که بر اساس تصاویر منتشرشده شبیه به شهری در فیلم‌های علمی تخیلی به نظر می‌رسد، اما عربستان سعودی قصد دارد با عملی کردن این پروژه در دنیای واقعی، پایتخت این کشور را به یکی از سازگارترین شهرهای کره زمین تبدیل کند.
پروژه «مربع جدید» به رهبری «محمد بن سلمان» ـ ولیعهد عربستان ـ، مرکز شهر جدیدی برای ریاض خواهد بود تا پایتخت عربستان را به وسعت ۱۹ کیلومتر مربع گسترش و صدها هزار نفر را در خود جای دهد.
در قلب این پروژه، «مکعب» قرار دارد که یک سازه مکعبی‌شکل به ارتفاع ۴۰۰ متر، عرض ۴۰۰ متر و طول ۴۰۰ متر است و به اندازه‌ای بزرگ است که بتواند ۲۰ ساختمان “امپایر استیت” را در خود جای دهد. این پروژه قرار است در سال ۲۰۳۰ تکمیل شود.
فناوری تمام‌نگاری به‌کاررفته در این پروژه، تجربه «واقعیتی جدید» را حین خرید و غذا خوردن برای افراد ایجاد می‌کند. ساختمان «مکعب» همچنین امکانات تفریحی همچون هتل و واحدهای مسکونی را شامل می‌شود.
«سی‌ان‌ان» در گزارشی برای معرفی این پروژه نوشت عربستان سعودی که چندین دهه به دلیل نقض حقوق بشر، در سرخط اخبار ناخوشایند بوده است، اینک به سراغ پروژه‌ای جاه‌طلبانه رفته تا اقتصاد این کشور را از اتکا به نفت دور کند و وجهۀ عربستان را به عنوان یک کشور محافظه‌کار و بسته تغییر دهد.
با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند این پروژه نشان‌دهنده رقابت جدی عربستان با همسایگانش، یعنی دوبی و دوحه است که هر دو چندین دهه برای تبدیل شدن به قطب‌های گردشگری و سرمایه‌گذاری منطقه تلاش کرده‌اند.
در سال ۲۰۲۱، «محمد بن سلمان» پروژه شهر پیشرو «نئوم» را با بودجه ۵۰۰ میلیارد دلاری در شمال غرب این کشور با وعده خدمتکاران روبات، تاکسی‌های پرنده و یک ماه مصنوعی غول‌پیکر معرفی کرد. او سال گذشته نیز از یک شهر خطی غول‌پیکر به نام «لاین» خبر داد که ۹ میلیون نفر را در خود جای خواهد داد.
به گفته رسانه‌های سعودی، این کشور در حال حاضر یک برنامه ۸۰۰ میلیارد دلاری برای دوبرابر کردن اندازه پایتخت در دهه آینده و همچنین تبدیل آن به یک مرکز فرهنگی و اقتصادی برای منطقه دارد و مقام‌های عربستان نیز اصرار دارند پروژه‌ها طبق برنامه‌ریزی‌ها پیش می‌رود.
هنوز مشخص نیست هزینه ساخت «مربع جدید» چقدر خواهد بود یا اینکه «صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان» چطور برای تامین مخارج آن برنامه‌ریزی کرده است.
«صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان» در ماه فوریه در پاسخ به پرسش «سی‌ان‌ان» درباره هزینه و برنامه‌های مالی این پروژه گفت که جزئیات آن هنوز اعلام نشده است و اطلاعات بیشتر در آینده منتشر خواهد شد.
«آندرس کریج»، محقق مؤسسه مطالعات خاورمیانه‌ای کینگز کالج لندن بیان کرد: «بودجه همه این‌ها به طور کامل تامین نشده است. عربستان سعی کرده است برای تحقق این پروژه تعداد زیادی سرمایه‌گذار مستقیم خارجی به دست آورد تا صندوق سرمایه‌گذاری عمومی بتواند این پروژه را تامین کند.»
عربستان سعودی امیدوار است تا سال ۲۰۳۰ بتواند سالانه ۳۸۸ میلیارد ریال معادل ۱۰۳ میلیارد دلار به صندوق سرمایه‌گذاری عمومی اضافه کند.
بر اساس این گزارش، «سایمون هندرسن» ـ مدیر برنامه خط مشی خلیج (فارس) و انرژی در موسسه واشنگتن ـ معتقد است که توانایی عربستان سعودی برای تامین بودجه این پروژه به قیمت نفت نیز بستگی دارد.
در حالی که برخی شهر جدید را به تمسخر گرفته و در مورد قابل سکونت بودن آن تردید دارند، برخی دیگر به شباهت عجیب آسمان‌خراش مکعبی آن با مقدس‌ترین مکان اسلام در مکه یعنی کعبه اشاره کرده‌اند.
