به گزارش اخبار اقتصادی، مدت هاست که مسئولان کشور به ویژه دولت تلاش می کنند مردم را به استفاده از پیام رسان های داخلی تشویق کنند; محرکی که البته گاهی رنگ اجبار به خود می گیرد و هر چیزی که آن رنگ باشد معمولاً باعث ایجاد انزجار عمومی در افراد می شود. با وجود این تلاش ها در این زمینه از جمله تصویب بخش هایی از طرح حفاظتی و فیلترینگ گسترده و اجبار برخی از کاربران یا بازدیدکنندگان به مراکز خدمات عمومی و دولتی و مواردی از این دست، به نظر می رسد این آثار تاثیر چندانی نداشته باشد و آمارها نشان می دهد که حداقل 45 میلیون ایرانی در تلگرام فیلتر شده عضویت دارند.

به غیر از تلگرام، اپلیکیشن های اینستاگرام و سپس توییتر، یوتیوب، کلاب هاوس و احتمالا تریدز از دیگر پلتفرم های محبوب کاربران فضای مجازی هستند. با این حال، عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات درباره آخرین آمار کاربران پیام رسان داخلی گفت: اکنون آخرین آماری که داریم، تعداد کاربران فعال ماهانه پیام رسان ایتا 22 میلیون نفر است؛ یعنی آنچه استفاده کرده ایم. حداقل یک بار در ماه پیام رسان بله حدود 16 و نیم میلیون، سروش پلاس حدود 10 و نیم و روبیکا حدود 40 میلیون کاربر فعال ماهانه دارند، آماری که نه تنها کاربران بلکه کارشناسان این حوزه بارها آن را زیر سوال برده اند.

نظارت بر پیام های افراد در مسنجر بله؟

در روزهایی که دولت تمام تلاش خود را می کرد تا مردم را از هر نظر به سمت پیام رسان های خانگی سوق دهد، ناگهان تصاویری از صفحه نمایش مانیتور منتشر شد که کارکنان پیام رسان بومی «بله» در حال رصد پیام ها و چت های کاربران بودند که با واکنش های متفاوتی همراه بود. و این شبهه را دامن زد که پیام رسان های ایرانی به اطلاعات دسترسی دارند و حریم خصوصی کاربران را نقض می کنند.

اگرچه این عکس مورد تایید مدیران این پیام رسان داخلی قرار گرفت اما امین تجملیان، معاون اجرایی پیام رسان ایرانی بله، گفت: برنامه ما این است که اطلاعات دیگری در این زمینه ارائه نکنیم. زیرا بیانیه (بیانیه بله که در پاسخ به حواشی منتشر شده) روشن است. در بیانیه نوشته شده که مشکل از چه بوده است و مشکل مربوط به حریم خصوصی افراد نیست و اطلاعاتی است که در اینترنت موجود است. زیرا گروه هایی با بیش از هزار عضو و کانال فضای عمومی محسوب می شوند. این فقط یک ابزار برای مقابله با محتوای جعلی است.”

وی تاکید کرد: برای پیام‌رسان‌ها گزارش‌های محتوای جعلی در گروه‌ها و کانال‌های پیام‌رسانی از جمله بله ارسال می‌شد و این ابزار نیز برای این موضوع قرار داده شد و ما در بیانیه به این موضوع اشاره کرده‌ایم. آنچه بررسی می شود فقط محتوا است و نه اطلاعات کاربران.

عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در واکنش به این موضوع حفظ امنیت و حریم خصوصی کاربران شبکه های اجتماعی را خط قرمز این وزارتخانه خواند و گفت: به مردم اطمینان می دهیم که Yes Messenger و سایر پیام رسان های داخلی از حریم خصوصی محافظت می کنند. آنها رعایت می کنند.”

آسیب به اعتماد کاربران

اگرچه وزارت ارتباطات ردیابی پیام‌ها و چت‌های کاربران توسط پیام‌رسان بله را تکذیب کرد و به مردم اطمینان داد که پیام‌رسان‌های داخلی به حریم خصوصی احترام می‌گذارند، اما این موضوع ممکن است اعتماد مردم به این اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌ها را خدشه‌دار کند.

روزنامه اصول فرهیختگان در همین رابطه نوشت: با وجود جسارت مدیران بله، آنچه در رابطه با موضوع انتشار محتوای گروه های بله رخ داده، سلب اعتماد کاربران است. اگرچه مطالب مربوط به گروه های عمومی است، اما همچنان این ذهنیت در بین کاربران پیام رسان داخلی ایرانی وجود دارد که محتوای چت های خصوصی نیز زیر ذره بین خواهد بود. علیرغم کذب بودن این بیانیه و نقض حریم خصوصی، انتشار تصویر صفحه نمایش مانیتور ممکن است ذهنیت کاربران پیام رسان ایرانی را به اظهاراتی نادرست سوق دهد.

سعید سوزانگر، کارشناس امنیت شبکه و ارتباطات در این خصوص به اکوایران گفت: یک پیام رسان به صرف اینکه یک پیام رسان است حق دسترسی به محتوای خصوصی افراد را ندارد. می تواند بستری برای فعالیت های مجرمانه باشد و با توجیه پیشگیری از اعمال مجرمانه، پیام های مردم را رصد کنند.»

وی با بیان اینکه دلیل ذکر شده برای این مشاهده صرفا نادرست است، گفت: در صورت وجود فعالیت مجرمانه نسبت به فعالیت یک پیک درصد بسیار پایینی است. شما نمی توانید جاده را ببندید زیرا یک قاتل از جاده عبور می کند. احترام به حریم خصوصی مردم حق شما به عنوان یک شهروند است.”

این کارشناس امنیت شبکه و ارتباطات دلیل فیلتر شدن پیام رسان های خارجی را تعیین میزان دسترسی در پیام رسان های داخلی دانست و گفت: نمی توان جلوی جریان آب روان را گرفت و مردم را مجبور به استفاده از حوض کرد.

سوزانگر با اشاره به حاشیه سازی اخیر پیام رسان بله گفت: این موضوع تغییری در سیاست های دولت ایجاد نمی کند و تنها قرار است یک سری مجازات های نمایشی را پشت سر بگذارد. از سوی دیگر برخی معتقدند باید به سمت پیام رسان های درونی حرکت کرد. من هم معتقدم ولی به نظر من این پیام رسان ها باید کنار تلگرام و واتس اپ و … باشند. مردم وقتی ببینند چت های خصوصی آنها تحت نظارت است، دیگر به هیچ ابزاری اعتماد نخواهند کرد و این آسیب جدی است.”

وی با اشاره به قوانین دنیا گفت: استانداردی به نام رمزگذاری سرتاسری در این زمینه وجود دارد که پیام رسان ها می توانند آن را رعایت کنند یا خیر. این یک جرم بسیار جدی است که برخی افراد ادعا کنند به پیام های کاربر دسترسی ندارند، اما دسترسی دارند. پیام‌رسان‌ها می‌توانند ادعا کنند که تلاش می‌کنند از اطلاعات کاربران محافظت کنند، اما در صورت درخواست یک مقام قضایی، این داده‌ها را ارائه می‌کنند.»

این کارشناس اضافه کرد: اگر در هر نقطه ای از جهان اتفاقی که برای «بله» افتاد، به صلیب کشیده می شد. هیچ کس در کشورهای خارجی به این مطالب دسترسی ندارد.»