به گزارش اخبار اقتصادی، بانک مرکزی که از مهرماه ۱۳۹۶ انتشار آمار تورم را متوقف کرده بود، سرانجام در اسفند ماه سال جاری سکوت خود را شکست. بر اساس اطلاعات بانک مرکزی نرخ تورم نقطه به نقطه در بهمن ماه امسال 54.6 درصد برای مناطق شهری کشور ثبت شده است. به بیان ساده تر، هزینه یک خانوار ایرانی برای تهیه سبد کالا و خدمات معین در بهمن امسال در مقایسه با هزینه خرید همان سبد کالا در بهمن سال گذشته، نزدیک به 55 درصد افزایش یافته است. این در حالی است که برآورد مرکز آمار تورم نقطه ای مناطق شهری حدود 52 درصد بود.
برخلاف شاخص نقطه به نقطه، در خصوص تورم سالانه شاهد هستیم که تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی کمتر از تورم مرکز آمار است. بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران، تورم سالانه مناطق شهری کشور در سال جاری حدود 47 درصد بوده است در حالی که برآورد بانک مرکزی 3 درصد کمتر است.
بررسی ها نشان می دهد که روند تورم سالانه اعلام شده از سوی این دو نهاد در چهار سال گذشته به جز نیمه اول سال 1390 که این همگرایی مختل شده است، همواره در همین راستا بوده است. روند تورم سالانه بانک مرکزی و مرکز آمار در چهار سال اخیر حاوی نکات مهمی درباره اقتصاد ایران است که در این گزارش به آن پرداخته شده است.
اولین برداشت؛
تورم بانک مرکزی کمتر از مرکز آمار است
بانک مرکزی تورم سالانه مناطق شهری کشور در سال جاری را 43.6 درصد برآورد کرده است. به عبارت دیگر میانگین شاخص قیمت در دوازده ماه منتهی به بهمن ماه امسال نسبت به میانگین قیمت در دوازده ماه منتهی به بهمن ماه سال گذشته ۴۳ درصد افزایش داشته است. بررسی روند تورم سالانه در کشور نشان می دهد که این شاخص در نیمه دوم سال گذشته روند نزولی داشته است. این روند برای بانک مرکزی و مرکز آمار تا اردیبهشت ماه سال جاری ادامه داشت.
اردیبهشت ماه سال جاری بود که دولت سیاست اصلاحی را برای حذف آن اجرا کرد ارز 4200 ضربه این جراحی اقتصادی دولت باعث شد قیمت کالا و خدمات به ویژه قیمت مواد غذایی به شدت افزایش خواهد یافت. بر این اساس، از اردیبهشت ماه، تورم سالانه مرکز آمار روند صعودی را آغاز کرده و از 38 درصد امسال به 47 درصد رسیده است.
این در حالی است که روند نزولی تورم بانک مرکزی تا شهریورماه ادامه داشت و روند صعودی این شاخص از مهرماه آغاز شد. یعنی برای اولین بار است که چند ماه است جهت تورم این دو نهاد متفاوت بوده و تورم بانک مرکزی حدود پنج ماه پس از تورم مرکز آمار افزایش یافته است.
همچنین بررسی ها نشان می دهد که از ابتدای سال 97 تا قبل از عملیات اقتصادی دولت در سال جاری، تورم سالانه بانک مرکزی بیشتر از تورم سالانه مرکز آمار بوده است. به خصوص در اواسط سال گذشته، این تفاوت تشدید شد. تا جایی که تورم بانک مرکزی به بالای 59 درصد رسید در حالی که تورم مرکز آمار حدود 45 درصد بود. با توجه به اینکه بانک مرکزی آمار دقیقی از تغییرات شاخص قیمت منتشر نکرده است، نمی توان گفت چرا تورم اعلامی این موسسه تا این اندازه بیشتر از تورم مرکز آمار است.
با این حال می توان عنوان کرد که دلیل شروع افزایش تورم بانک مرکزی در اواخر سال جاری، برآورد بالای تورم در سال گذشته توسط این نهاد بوده است. به عبارت دیگر، به دلیل اینکه بانک مرکزی تورم سال گذشته را بسیار بالا برآورد کرده است، امسال نرخ تورم کمتر از مرکز آمار است.
برداشت دوم؛
آیا اوج تورم در راه است؟
تورم هم از نظر مرکز آمار و هم از نظر بانک مرکزی در ابتدای سال 97 تک رقمی بود. خروج آمریکا از برجام در ابتدای سال 97 بسیاری از شاخص های اقتصادی رو به وخامت گذاشتند و تورم نیز از این قاعده مستثنی نبود. این روند تا اواسط تابستان 1377 ادامه یافت و تورم سالانه از زیر 10 درصد در حدود یک سال به 50 درصد رسید. از تابستان 1377 تورم سالانه روند نزولی را آغاز کرد و این روند تا اواسط سال 1378 ادامه یافت.
اما بار دیگر از پاییز سال 1378 شاهد هستیم که تورم سالانه اعلام شده از سوی مرکز آمار و بانک مرکزی روندی صعودی را آغاز کرد و تا اواسط سال 1400 ادامه یافت و همانطور که گفته شد دوباره روند نزولی را آغاز کرد. از پاییز سال گذشته و تا ابتدای سال جاری ادامه داشت.
به طور کلی می توان گفت که تورم سالانه در چهار سال گذشته دو فراز و نشیب یا به عبارتی دو قله را تجربه کرده است. یعنی پس از هر روند نزولی که تورم سالانه طی می کرد و به پایین می رسید، بلافاصله با طی یک روند صعودی به اوج می رسید. این دو بار اتفاق افتاد.
تورم سالانه پس از پیک سال گذشته روند کاهشی داشته است، اما روندها نشان می دهد که تورم مرکز آمار از تابستان و تورم بانک مرکزی از پاییز سیر صعودی داشته است. پیش بینی می شود در چند ماه آینده اوج دیگری به ثبت برسد شاخص تورم سالانه باشد
برداشت سوم؛
انتقال تورم به کانال های بالاتر
در اولین فراز و نشیب های تورمی که در چند سال گذشته تجربه شد، اوج تورمی که ثبت شد زیر 50 درصد بود. بررسی ها نشان می دهد در دومین پیک تورمی که سال گذشته تجربه شد، هم تورم مرکز آمار و هم تورم بانک مرکزی نسبت به نرخ تورم در پیک اول افزایش چشمگیری داشته است.
همچنین زمانی که تورم بار اول روند نزولی داشت و به کف رسید و حتی به زیر 30 درصد رسید، اما بار دوم که روند نزولی را تجربه کرد به پایین ترین سطح یعنی 40 درصد رسید. به بیان ساده تر، هر بار که در چند سال گذشته شاهد فراز و نشیب های تورم بوده ایم، مشاهده شده است که پیک تورم ثبت شده بیشتر از پیک قبلی بوده و کف تورم تخمینی نیز بالاتر از نرخ قبلی بوده است. کف. به طور کلی می توان گفت که تورم در اقتصاد ایران پس از هر شوک به کانال های بالاتری می رود.
پیش بینی می شود با توجه به روند صعودی فعلی و تکانه های ارزی چند ماه اخیر، در صورت تکرار روند چند سال گذشته، پیک تورمی بعدی که در اقتصاد کشور تجربه خواهد شد، خواهد بود. بالاتر از کانال های قبلی
نقدینگی به عنوان یکی از عوامل اصلی رشد تورم در اقتصاد کلان شناخته می شود. بررسی ها نشان می دهد که رشد سالانه نقدینگی در اقتصاد ایران بین 20 تا 30 درصد در سال های گذشته به 30 تا 40 درصد در چند سال گذشته رسیده است. یکی از دلایل انتقال تورم به کانال های بالاتر، تغییر دامنه رشد نقدینگی در اقتصاد کشور است. همچنین انتظارات منفی از اقتصاد ایران و بدتر شدن چشم اندازها از دلایل این امر است.
اساساً اقتصاد کلان خود را با شرایط تورمی و پولی جدید تطبیق می دهد. به عبارت دیگر، اگر تورم و رشد نقدینگی در همان محدوده فعلی باقی بماند و به آن عادت کند، فعالان اقتصادی با توجه به این شرایط، فعالیت های خود را برنامه ریزی کرده و خروج از این شرایط تورمی دشوار خواهد بود.
