محمد دراری – هادی صفری: افزایش شدید قیمت دلار از ابتدای اسفندماه موجی از نگرانی را در بین مردم و کاربران شبکه های اجتماعی ایجاد کرده است. در این میان کاربران توییتر نیز نگرانی های خود را در این زمینه اعلام کرده اند. به گونه ای که تنها در شش روز ابتدای اسفند، بیش از یک ماه کامل در تابستان، توییت هایی با کلمه کلیدی و هشتگ «دلار» ساخته شد.
داده ها نشان می دهد که در روزهای اول و ششم اسفندماه امسال بیشترین توییت با کلمه کلیدی و هشتگ دلار در سال جاری منتشر شده است و در هر یک از این دو روز حدود 23 هزار توییت در این زمینه منتشر شده است.
نمودار زیر این افزایش توجه به موضوع دلار در سال جاری را نشان می دهد. موضوع مورد توجه این نمودار کاهش توجه کاربران توییتر به موضوع دلار از اواخر شهریور ماه (همزمان با درگذشت مهسا امینی) است. این روند تا پایان مهرماه ادامه داشته است.
اما از آبان ماه مجددا توجه به این موضوع افزایش یافت و در روزهای هفتم و هشتم آذرماه که قیمت دلار برای اولین بار به 43 تا 44 هزار تومان رسید، شاهد افزایش توئیت هایی درباره دلار بودیم. اما توییت های مربوط به این موضوع در اسفندماه رکورد زد و بیشترین تعداد توییت در مورد دلار سال در روزهای اسفند منتشر شد.
اما اگر بخواهیم شش روز اول اسفند را دقیق‌تر ارزیابی کنیم، باید نمودار توییت‌های منتشر شده درباره دلار را به صورت ساعتی بررسی کنیم. نمودار زیر وضعیت قیمت ساعتی Tether به همراه تعداد توییت های منتشر شده را نشان می دهد. بر این اساس، در شش روز اول اسفند، قیمت تتر روندی صعودی را طی کرده است.
از سوی دیگر قیمت دلار در روزهای اول و ششم اسفند در ساعات 12 تا 18 به بالاترین میزان خود رسید که در روز ششم اسفند ماه از شدت بیشتری برخوردار بود. به غیر از این دو روز، تعداد توییت های منتشر شده در فاصله زمانی 11 تا 14 اسفند به صورت سینوسی افزایش و کاهش یافته و در طول روز افزایش و در ساعات خواب کاهش یافته است. اهمیت قیمت تتر در این تحقیق این است که قیمت آن با قیمت دلار آزاد و قیمت آنها رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند.
نمودار زمانی تعداد توییت های منتشر شده درباره دلار و قیمت تتر در 6 روز اول اسفند
کدام گروه ها بیشتر در مورد دلار توییت کرده اند؟
در روزهای اخیر موضوع دلار مورد توجه تمامی جریان ها و گروه های سیاسی فعال در توییتر قرار گرفته است و بیش از 55 هزار کاربر در این زمینه توئیت یا بازتوییت کرده اند.
بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده از شبکه بازنشر توییت‌های مرتبط با این موضوع، کاربران براندازانه و ضد جمهوری اسلامی بیشترین حجم توئیت و ریتوییت را داشته‌اند و محتوای آنها 66.5 درصد از شبکه را تشکیل می‌دهد. پس از آن، کاربران اصلاح طلب 18.5 درصد از شبکه را به خود اختصاص دادند و کاربران انقلابی و اصولگرا 12 درصد از شبکه را به خود اختصاص دادند و سایر گروه ها نیز حدود 3 درصد از شبکه را تشکیل می دادند. این نشان می دهد که در میان سه جریان اصلی توییتر، کاربران انقلابی و اصولگرا کمتر از دو جریان دیگر به موضوع دلار پرداخته اند و بخشی از این جریان ترجیح داده اند در مورد دلار سکوت کنند.
توییت های مربوط به دلار حاوی چه محتوایی بود؟
با وجود گرایش‌های سیاسی متنوعی که در مورد دلار توییت می‌کردند، محتوای منتشر شده توسط هر جریان تا حدودی نزدیک و شبیه به یکدیگر بود. این موضوع حتی برای کاربران انقلابی و اصولگرا هم صدق می کند و محتوای توییت آن دسته از کاربرانی که سکوت نکردند و درباره افزایش قیمت دلار توییت کردند انتقادی بوده است. به عنوان مثال کاربری که بیشترین توجه را در میان سایر کاربران انقلابی و اصولگرا به خود جلب کرده است در توییتی نوشت: تا زمانی که جلوی رشد بی رویه نقدینگی گرفته نشود، دلار افزایش می یابد (ریال بی ارزش می شود). در سال گذشته منتهی به آبان ماه 1500 هزار میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه شده است. این موج عظیم تقاضا محور توسط کدام عرضه مهار شده است؟ به همین دلیل است که دولت برای ایجاد یک سازمان تجاری دست و پنجه نرم می کند.
اما این انتقادات با شدت بیشتری از سوی دیگر جریان های سیاسی مطرح شده است. به عنوان مثال یکی از مداحان منتقد در توییتی که با استقبال خوبی روبرو شده است بارها عبارت چند دلاری را توییت کرده و توئیت او مورد توجه اصلاح طلبان و کاربران معتدل قرار گرفته است. به همین دلیل اکانت او در دسته کاربران سبز قرار می گیرد. در میان توئیت هایی که مورد استقبال این جریان قرار گرفته، توییت یکی از فعالان رسانه ای نزدیک به اصلاح طلبان نیز مورد توجه قرار گرفته است. وی نوشت: براندازان واقعی مسئولانی هستند که با بی کفایتی و بی لیاقتی و فساد و توهم کشور را به جایی رسانده اند که حداقل یک هفته حقوق کارگر کفاف نمی دهد و مدیران و آقازاده ها دلخوش به دلار 50 تومانی که ثروتشان را نجومی می کند.»
تحلیل محتوای کمی توییت‌های منتشر شده نیز همین واقعیت را نشان می‌دهد که بیشتر توییت‌ها انتقادی بودند.
به دلیل سهم این گروه از توییت‌های مرتبط با دلار که در بالا ذکر شد، کلمات کلیدی عمدتاً توسط توییت‌های آنها رنگ می‌شوند. همچنین جلوه ای از هشتگ «مهسا امینی» در توییت ها به وضوح دیده می شود. در میان نام‌های خاص استفاده شده در توییت‌ها، کلمه کلیدی «رئیس‌جمهور» با ۱۹۴ تکرار و کلمه کلیدی «آمریکا» با ۱۹۱ تکرار بیشترین تکرار را داشته‌اند. کلمات کلیدی “افزایش”، “مرگ”، “زندگی”، “گرانی”، “تورم” و “تحریم” نیز به طور قابل توجهی در توییت ها تکرار شده است. این نشان می دهد که موضوع تحریم در مقایسه با سایر موضوعات کمتر مطرح شده است.
در مجموع این یافته ها نشان می دهد که علاوه بر بحث افزایش قیمت دلار، موضوعاتی مانند مرگ و میر، گرانی و تورم نیز مورد توجه قرار گرفته و کمتر به تحریم ها و ابراهیم توجه شده است. رئیسی بیش از دیگران مورد انتقاد قرار گرفته است.
