که در مجلس یازدهم اقدامات قانونی قابل توجه و مهمی به تصویب رسیده و برخی نیز در مرحله تصویب است، یکی از کارهایی که در این مجلس انجام می شود. مالیات بر خانه های خالی در سال 1398 در مجلس فعلی برای حل معضل مسکن و پاسخگویی به نیازهای بسیاری از اقشار جامعه و بر اساس آن کلیه واحدهای مسکونی واقع در تمامی شهرهای بالای 100 هزار نفر جمعیت تصویب شد. سامانه ملی املاک و مسکن، در هر سال مالی مجموعاً بیش از 120 روز به عنوان ساکن یا کاربر ندارید. خانه خالی شناسایی و برای هر ماه پس از زمان فوق، ماهانه مشمول مالیات بر اساس مالیات بر درآمد اجاره بودن
تاثیر خانه های خالی بر بازار املاک
در سال‌های اخیر علاوه بر کاهش تولید و عرضه مسکن، رشد غیرمنطقی قیمت مسکن، قدرت خرید و توان خرید مسکن برای مردم را به‌طور جدی کاهش داده و اقشار متوسط و فقیر جامعه را به سمت خانه‌دار شدن بیشتر کرده است. خانه به همین دلیل درصد کمتری از خانوارها می توانند مسکن شخصی تهیه کنند و اکثریت آنها مجبور به درخواست مسکن هستند. مسکن اجاره ای و سیل جمعیت به اجاره‌نشینی روی آورده‌اند که باعث افزایش بی‌سابقه دو برابری اجاره‌بها شده است.
آمار رشد مضاعف نرخ اجاره بها از سال 1375 تا 1395 حکایت از کاهش قدرت خرید مردم در حوزه مسکن و لزوم تکمیل پایگاه های اطلاع رسانی و سیاست های موثر در بازار مسکن و اجاره دارد.
این در حالی است که بر اساس گزارش مرکز آمار در سال 1394، 2.6 میلیون خانه خالی در کشور وجود داشت که بدون استفاده رها شده و نسبت به یک دهه قبل از آن رشد سه برابری داشته است.
موردی که موضوع خانه خالی را پر می کند. تفاوت آن در ایران با میانگین نرخ طبیعی است که نشان دهنده تمایل انحصارگران به خرید و نگهداری ملک برای کسب سود و انباشت سرمایه است.
در واقع خانه ها می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات قانونی، خانه های تعطیلات، ارث، مهاجرت های فصلی یا دائمی، زمان نقل مکان و سکونت مالک یا مستاجر جدید و حتی زمان لازم برای فروش و اجاره خالی باشد.
اما در این بین، خانه‌ها برای استفاده از بازار املاک کم ریسک و با بازده خالی می‌مانند که منجر به کاهش عرضه مسکن برای سرمایه‌گذاری از این کالای مصرفی و در نتیجه رشد قیمت اجاره و اجاره بها می‌شود. فشار بیشتر بر مستاجران همچنین خالی ماندن خانه ها به دلیل محصور شدن حجم عظیمی از سرمایه های کشور به رشد تولید و اشتغال آسیب وارد می کند.
جای خالی تحقق سامانه املاک و مسکن.
قانون مالیات بر خانه های خالی می تواند چندین مالک خانه را به فروش واحدها یا پرداخت مالیات سوق دهد. البته از این نظر باید به رفع چالش های قانونی و اجرای این ابزار توجه ویژه ای شود.
با توجه به نبود اطلاعات در سامانه املاک و اسکان به دلیل عدم همکاری سازمان ثبت اسناد، مالیات پیش بینی شده از خانه های خالی قابل تحقق نیست. در حالی که درآمد مالیاتی از خانه های خالی در سال 1402 2 حمت (2 میلیارد تومب) تخمین زده می شود. اما مبلغ به دست آمده در پنج ماهه اول سال 1402 حدود چهار میلیارد تومان بوده که حتی کمتر از یک واحد کوچک در تهران است.
در همین راستا، ابوالفضل نوروزی، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی معتقد است برخی نهادها مانند سازمان امور مالی، بانک مرکزی، شهرداری ها و سازمان ثبت اسناد و املاک همکاری خوبی برای تکمیل این پروژه داشته اند. اطلاعات سامانه املاک و مسکن اما سازمان ثبت اسناد و املاک مکلف است اطلاعات مالکیت املاک را در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهد.
وی با اشاره به لزوم همکاری سازمان ثبت اسناد کشور در رابطه با اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی گفت: این سازمان تاکنون کمترین همکاری را در سامانه املاک و مسکن داشته و به آن عمل نکرده است. وظایف قانونی و عدم همکاری سازمان ثبت اسناد باعث شده است تا وزارت راه و شهرسازی در انجام وظایف خود در حوزه املاک و سامانه مسکن و خانه های خالی دچار مشکل شود.
به گفته زاکانی، شهردار تهران، حدود 350 هزار خانه خالی در تهران وجود دارد. در حالی که طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی مسئولان وزارت راه، تنها 60 هزار واحد خالی در سراسر کشور به سازمان مالیاتی ارائه شده است.
از این نظر مالیات بر خانه های خالی را نیز می توان نوعی ضمانت تکمیل سامانه املاک و مسکن دانست، بنابراین ساکنانی که محل سکونت خود را در آنها اعلام نکنند مشمول جرایم این قانون خواهند بود. که در متن قانون قبلی نیز آمده است تصریح شده است.
نیاز زیادی به تکمیل سیستم املاک و مستغلات وجود دارد.
تجربه کشورها نشان می‌دهد که وضع مالیات بر خانه‌های خالی می‌تواند منجر به افزایش عرضه مسکن و کنترل بازار اجاره مسکن شود، اما با توجه به جزئیات و پیچیدگی‌های فراوان این پایه مالیاتی، مراقبت در این زمینه ضروری است. طراحی آن . اگرچه این قانون از قبل از انقلاب در کشور وجود داشته و چندین بار اصلاح شده است، اما هنوز اجرایی نشده است. آخرین اصلاح این قانون مربوط به آذرماه 1398 است که در اصلاح آن تلاش شده تا ایرادات اساسی قانون مالیات بر خانه های خالی که منجر به اجرا نشدن آن شده است، رفع شود. اما مردم به دلیل عدم اطلاع از ملک و محل سکونت فکر می کنند اولین گام و اولویت باید تکمیل سامانه املاک و اسکان باشد.
تکمیل این سامانه بیش از اخذ مالیات از خانه های خالی در سیاست مسکن اهمیت دارد و به همین دلیل می توان مالیات خانه خالی را به نوعی ضمانت اجرایی اظهارنامه سکونت و ملک افراد دانست. به نحوی که املاکی که محل سکونت یا مالکیت آنها اعلام نشده است خانه خالی محسوب می شود و طبیعتاً در زمان واگذاری تسویه بدهی مالیاتی مربوط به آنها ضروری است.
همچنین اجرای مالیات بر خانه های خالی می تواند تضمین خوبی برای تکمیل سامانه املاک و مسکن باشد، چرا که در کشور آمار دقیق و به روزی برای برنامه ریزی سال های آینده وجود ندارد و نیاز به دلیل این سامانه جامع اطلاعاتی است. از نظر مسکن، جریمه ها و مشوق های مالیاتی به وضوح احساس و بیان می شود، همه این اطلاعات را می توان از دستگاه ها و مردم به دست آورد.
تکمیل و اجرای سامانه املاک امکان اخذ سایر مالیات ها و شناسایی و تخصیص تسهیلات حمایتی را فراهم می کند. نظارت بر اجرای این قانون با تاکید بر نظارت بر وضعیت سامانه املاک و مسکن و تکمیل سامانه املاک و مسکن به عنوان یکی از اولویت های دولت در حوزه مسکن ضروری است.
ایسنا
منبع رکنا
