فراز و نشیب بیکاری همراه با تغییرات جامعه

اکوایران: آمارها نشان می دهد در دهه گذشته نرخ بیکاری از 11.8 درصد در پاییز 2018 به 7.6 درصد در پاییز امسال رسیده است. این در حالی است که شاخص های بازار کار به تنهایی برای ارائه تحلیلی از شرایط بازار کار کافی نیستند و لزوما نمی توان نتیجه گرفت که وضعیت بازار کار به لطف کاهش بیکاری بهبود یافته است. کاهش نرخ بیکاری تنها در صورتی مثبت تلقی می شود که تعداد کارگران فعال در بازار کار در نتیجه افزایش یافته باشد.

اخبار اقتصادی، نرخ بیکاری از 11.8 درصد در پاییز 1392 به 7.6 درصد در پاییز 1393 افزایش یافت و مشاهده می شود که به جز سال های 1394 تا 1397، نرخ بیکاری روند نزولی داشته است.

نرخ بیکاری از تقسیم تعداد بیکاران بر تعداد افراد فعال در بازار کار به دست می آید. طبق تعاریف، بیکار به فردی گفته می شود که به دنبال کار است اما به دلیل محدودیت ظرفیت بازار کار نمی تواند وارد بازار کار شود. بنابراین به کسی که شغلی ندارد بیکار نمی گویند، بلکه شرط بیکار بودن «جویای کار» است.

از آنجایی که نرخ بیکاری هم متاثر از تعداد بیکاران و هم تعداد کارگران فعال در بازار کار است، تغییر نرخ بیکاری می تواند تنها به دلیل تغییر در یکی از این دو متغیر باشد. همچنین تغییر تعداد بیکاران باید در کنار تغییر تعداد افراد شرکت کننده در بازار کار مورد بررسی قرار گیرد تا تصویر دقیق تری از بازار کار ارائه شود.

تصویر بازار کار در سال های 2014-2015

بررسی ها نشان می دهد که در ابتدای دهه 90 تعداد نیروهای فعال در بازار کار حدود 22 میلیون و 716 هزار نفر بود که از این تعداد حدود 2 میلیون و 676 هزار نفر نتوانستند شغل مورد نظر خود را پیدا کنند.

مشاهده می شود که از سال 90 تا 94 تعداد بیکاران در برخی سال ها تقریبا ثابت بوده و در برخی دیگر کاهش یافته و از سوی دیگر تعداد کارگران فعال در بازار کار افزایش یافته است به طوری که در پاییز 1393 تعداد کارگران فعال کشور از 22 میلیون و 716 هزار نفر به 24 میلیون و 693 هزار نفر افزایش یافت. همچنین در این سال ها نرخ بیکاری نیز از 11.8 درصد به 10.7 درصد کاهش یافته است.

افزایش بیکاری در سال های برجام

آمارها نشان می دهد که با وجود ادامه روند افزایشی تعداد کارگران فعال در بازار کار تا سال 2018، تعداد بیکاران نیز در سال 2018 افزایش شدیدی را تجربه کرده است. بازار تقریباً 2645 هزار نفر افزایش یافت و از طرف دیگر تعداد بیکاران از حدود 2.6 میلیون نفر در سال 97 به 3.2 میلیون نفر رسید و در سال 1998 به 2.89 میلیون نفر رسید. در هر صورت اتفاقات رخ داده باعث شد. نرخ بیکاری در این سال ها حدود 11 تا 12 درصد باشد.

برخی کارشناسان تحلیل می‌کنند که در سال‌های توافق برجام، با توجه به نگاه مثبت جامعه، عده‌ای که قبلاً تمایلی به کار نداشتند وارد بازار کار شدند و به دلیل اینکه ظرفیت اشتغال برای همه این افراد فراهم نبود، بیکاری نرخ سود افزایش یافت. به شدت افزایش یافت

البته جالب است بدانید که در سال 1396 مبنای محاسبه تعداد افراد فعال و بیکار در بازار کار تغییر کرد، یعنی قبل از سال مذکور، تمامی افرادی که تمایل به کار بالای 10 سال داشتند. آنها جزو جمعیت فعال محسوب می شدند تا اینکه در سال 1997 این شرط سنی به بالای 15 سال افزایش یافت.

خروج افراد از بازار کار در سال های کرونا

مشاهده می شود که پس از سال 2018 و شیوع کرونا، در یک سال، حدود 1.5 میلیون نفر بازار کار را ترک کردند و برخی از آنها بیکار شدند. در نتیجه نرخ بیکاری در سال های کرونا نیز از 10.5 درصد در پاییز 1998 به 8.9 درصد در پاییز 1400 افزایش یافت.

کاهش بیکاری پس از کرونا

مشاهده می شود که پس از دوره کرونا، تعداد افراد شرکت کننده در بازار کار از سال 1400 مجدداً افزایش یافته و در پاییز امسال به 26 میلیون و 819 هزار نفر رسیده است. علاوه بر افزایش تعداد شرکت کنندگان، تعداد بیکاران نیز از 2.3 میلیون نفر به 2 میلیون نفر افزایش یافته است. بنابراین آمارها نشان می دهد که نرخ بیکاری در پاییز امسال از 8.9 درصد به 7.6 درصد کاهش یافته است. البته مشاهده می شود که با وجود افزایش تعداد شرکت کنندگان در بازار کار، تعداد شرکت کنندگان در بازار کار به دوره قبل از کرونا نرسیده است.

در نهایت، آمار نشان می دهد که علاوه بر کاهش نرخ بیکاری از سال 2010، تعداد بیکاران نیز از 2.68 به 2.04 میلیون نفر افزایش یافته است. به عبارت دیگر طی 12 سال گذشته حدود 23 درصد از کل بیکاران کاهش یافته و تعداد فعالان بازار کار نیز کاهش یافته و از 22 میلیون و 700 هزار نفر به 26 میلیون و 800 هزار نفر رسیده است.

منبع اکو ایران