دولت انتظار چند درصد درآمد مالیاتی در بهار را داشت؟ جمع آوری ها و برآوردها در کدام بخش ضعیف تر بود؟

اکوایران: آمارهای سازمان امور مالی کشور نشان می دهد که نرخ تمکین مالیاتی بهار امسال از 70 درصد گذشت. بر این اساس، ما با حدود 30 درصد عدم انطباق همراه بوده ایم.

اخبار اقتصادی، میزان درآمد مالیاتی ارائه شده در هر سال در قانون بودجه از اهمیت بالایی برخوردار است. دامنه این درک دو نکته مهم را برای ما روشن خواهد کرد.

نکته اول صحت پیش بینی های دولت در ابتدای هر سال است. به عنوان مثال اگر دولت بیش از ظرفیت خود در قانون بودجه داشته باشد، نرخ تحقق مالیات در طول سال کاهش می یابد. دومین نکته ای که از میزان مالیات به دست می آید، قدرت مالیات دهی دولت است. یعنی ممکن است دولت در قانون بودجه آن سال نسبت به سال قبل ارزیابی درستی از درآمدهای مالیاتی داشته باشد اما به دلایل مختلف نتواند به اندازه کافی مالیات بگیرد.

نرخ تحقق مالیات در هر ماه از سال از تقسیم «میزان مالیات وصول شده در آن ماه» بر «پیش‌بینی دولت از مالیاتی که در آن ماه وصول می‌شود» به دست می‌آید.

در ایران، سازمان امور مالیاتی کشور هر ماه آمار مالیاتی را منتشر می کند. که نرخ تحقق مالیات را می توان از تقسیم این رقم بر رقم پیش بینی شده برای هر ماه در قانون بودجه به دست آورد.

آخرین آمارهای به دست آمده از این سازمان نشان می دهد که نرخ کل تحقق مالیات های مستقیم و کالاها و خدمات در سه ماهه اول سال 1403 معادل 70.8 درصد بوده است.

شناخت ساختار مالیاتی کشور

کل مالیات های کشور به دو دسته اصلی «مالیات مستقیم» و «مالیات غیرمستقیم» تقسیم می شود. مالیات های مستقیم نیز به سه دسته تقسیم می شوند. «مالیات بر اشخاص حقوقی»، «مالیات بر درآمد» و «مالیات بر ثروت». از سوی دیگر، مالیات های غیرمستقیم وجود دارد که مهم ترین قسمت آن «مالیات بر ارزش افزوده» است.

در زیر عملکرد مالیاتی انواع مالیات ها را ارزیابی کرده و آنها را با جزئیات بیشتری بررسی می کنیم.

تحقق بیش از 74 درصد مالیات های مستقیم

بررسی داده های سازمان امور مالیاتی کشور نشان می دهد که نرخ تحقق کل مالیات های مستقیم و غیرمستقیم (کالاها و خدمات) در دو ماهه نخست امسال به 70.8 درصد رسیده است. به عبارت دیگر برآورد دولت از درآمد مالیاتی بهار امسال 276 میلیارد تومان (همت) است که 70.8 درصد آن یعنی بیش از 195 همات محقق شده است.

بررسی دقیق‌تر این آمار حاکی از آن است که نرخ تحقق مالیات غیرمستقیم در این مدت معادل 66 درصد بوده است. این آمار حاکی از آن است که از 117 میلیارد تومبی پیش بینی دولت در قانون بودجه، تا پایان خردادماه امسال حدود 77 میلیون مالیات اخذ شده است.

در طرف دیگر مالیات های مستقیم است. آمارهای سازمان امور مالی کشور نشان می دهد که نرخ تحقق مالیات های مستقیم تا پایان خردادماه 74.3 درصد بوده است. به عبارت دیگر، می توان گفت که دولت توانسته است حدود 118 مورد از 159 هدف برآورد شده در قانون بودجه بر اساس پایه مالیاتی را محقق کند.

اگر به تفکیک انواع مالیات های مستقیم بپردازیم، متوجه می شویم که بیشترین میزان تحقق مالیات مربوط به مالیات بر اشخاص حقوقی بوده است. آمارها حاکی از آن است که میزان تحقق این پایه مالیاتی در سه ماهه نخست سال جاری تقریباً 80.4 درصد است. محدوده های بعدی مالیات بر درآمد و مالیات بر ثروت است که به ترتیب 65.3 و 55.1 درصد محقق شده است.

منبع اکو ایران