پس از نوسانات اخیر قیمت دلار، گروهی عمیقاً بر این باورند که التهاب بازار ارز ریشه غیراقتصادی دارد و پیشنهاد می کنند که نهادهای غیراقتصادی در بازار دخالت کنند و با عوامل پشت صحنه برخورد کنند.
اگرچه در تمامی نوسانات احتمال سودجویی و گشت و گذار زیاد است، اما این دلایل دلیل اصلی نیستند و تمرکز تنها بر روی این عوامل باعث بروز خطاهای شناختی می شود.
با توجه به موارد ذکر شده، مدت هاست که فضای بازار ارز تنظیم شده است. معاملات ارزی خارج از صرافی و سیستم رسمی از دیرباز به عنوان قاچاق مطرح بوده است. با وجود تمام محدودیت ها، قیمت دلار آزاد همواره قیمت ها را در سایر بازارها تعیین کرده و روند تورم را نشان داده است. این موضوع مختص ایران نیست، هر جا که عرضه ارز به هر دلیلی کمتر از تقاضا باشد و به سیستم رسمی تقاضای جامعه پاسخ داده نشود، بازار موازی ارز یا بازار سیاه ارز شکل می گیرد که همان قیمت در بازار سیاه، تورم در او منجر به کشورها شده است.
تجربه نشان داده است که اخیراً با توجه به اینکه عده ای عمیقاً دلیل مشکلات بازار ارز را غیراقتصادی بودن علت مشکلات بازار ارز می دانند، اقدامات امنیتی و تنبیهی جای بحث و انتقاد زیادی دارد و پیشنهاد می کنند که فضای انضباطی بازار ارز باشد. تشدید شده و حتی گزینه اعدام برای مخلان در بازار ارز می توانید تجربه مصر را مرور کنید. مصر نمونه ای از شکست در تشدید فضای پلیسی در بازار غیررسمی ارز در زمان کنونی است. در مصر افرادی که خارج از سیستم بانکی تجارت می کنند به زندان محکوم می شوند. این رویکرد در ابتدا نتوانست قیمت گذاری ارز را در بازار سیاه متوقف کند، اما دولت برای اجرای این سیاست، مدت زندان را به ده سال افزایش داد. بررسی اخبار نشان می دهد که روند نزولی پوند مصر حتی با این سیاست متوقف نشده و قیمت دلار همچنان تحت تاثیر بازار سیاه است.
تحلیل های گذشته بازار نیز نشان می دهد که اگرچه اجرای قانون یک مانع کوتاه مدت است، اما راه حل مشکلات اقتصادی نیست. برخی معتقدند اعدام سلطان سکه در سال 2017 نتوانست از تداوم رشد ارز و سکه در سال های بعد جلوگیری کند.
در علم اقتصاد برای بررسی هر مشکل، برنامه و رویدادی باید تأثیر رویدادها بر عرضه و تقاضا سنجیده شود. اگر بتوان به این نتیجه رسید که مشکلی بر میزان عرضه و تقاضا تأثیر گذاشته است، می توان از منظر اقتصادی به آن نگاه کرد. تاثیر اقدامات آمریکا بر اقتصاد ایران با هدف کاهش عرضه و تقاضا بازار ارز را با مشکل مواجه کرده است.
اعمال تحریم ها قبل از هر چیز عرضه ارز را هدف قرار می دهد و در واقع به عنوان تداخل در دریافت ارزهای صادراتی عمل می کند. بخشی از ارز مورد نیاز ایران از طریق عراق، افغانستان و امارات تامین شده است. علاوه بر تحریم ها، در نیمه دوم سال جاری، آمریکا اقداماتی را برای محدود کردن حوزه ارزی به ایران انجام داده است. عملیات بانکی بانک های عراق را زیر نظر دارد تا از انتقال ارز به ایران جلوگیری کند. برایان نلسون، یکی از مقامات وزارت خزانه‌داری آمریکا، به ترکیه و امارات متحده عربی سفر کرد تا با شرکت‌هایی برای بستن راه‌های دور زدن تحریم‌ها برای روسیه و ایران مذاکره کند. است. درهم امارات در آخرین حرکت صعودی بازار ارز به عنوان رهبر بازار ارز عمل کرده است. علاوه بر این، افغانستان میزان خروج ارز از این کشور را به نصف کاهش داده است و رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران، از چین خواسته است که خرید نفت از ایران را متوقف کند که روند افزایشی فروش نفت ایران را رد می کند.
همه موارد فوق نشان می دهد که عرضه ارز محدودتر شده است. تقاضا برای ارز نیز به دلیل افزایش انتظارات با تشدید تحریم ها، کاهش قدرت خرید با رشد تورم و افزایش تقاضا برای مهاجرت، تقاضا برای خرید به عنوان ابزار ذخیره ارزش و ضربه گیر تورم افزایش یافته است. . در چنین شرایطی با محدودیت عرضه و رشد تقاضا، قیمت تعادلی که حاصل توافق عرضه و تقاضا است افزایش یافته و باعث رشد قیمت ها در بازار ارز شده است، به همین دلیل در چنین شرایطی وضعیتی که اگر میزان ارز عرضه شده توسط بانک مرکزی در بازار باشد، اگر فشارها رها شود، قیمت ها رشد بیشتری خواهد داشت. چرا که مطالبات مذکور از طریق بازار رسمی پاسخ داده نمی شود و بخش غیرواقعی اقتصاد مانند قاچاقچیان، متقاضیان مهاجرت و خریداران ارز، برای حفظ قدرت خرید خود، ارز خود را از بازار غیررسمی تامین می کنند که در صورت تامین ارز محدودتر می شود، می تواند قیمت تعادلی باشد. بازار آزاد را بالا ببرد
صف فروش سکه در بورس در مقابل صف خرید بازار سهام
با اقبال مردم در بورس، همزمان با کاهش تنش ها، فاصله گرفتن از مواضع جنگی روسیه و افزایش انتظارات مثبت از برجام، روند صعودی دلار و سکه متوقف و وارد فاز اصلاحی شد. . در شرایطی که سرمایه در حال ورود به بورس است، بازار سکه نشان دهنده خروج پول است. به عنوان نمونه سکه بورس دیروز در کانال 31 میلیونی فروخته شد که دو کانال کمتر از بازار آزاد است. در عوض ارزش معاملات خرد در بازار سهام در کانال 10 هزار میلیاردی در حال تثبیت است. تحلیلگران معتقدند تا زمانی که ارزش معاملات خرد بالاتر از محدوده مذکور تثبیت شود، در شرایطی که بازار ارز و سکه با مقاومت مواجه شده است، نگرانی برای بازار سرمایه و سبز شدن بازار سهام وجود نخواهد داشت. می تواند روند خروج پول از بازار ارز و سکه را تشدید کند و ورود پول به بورس را تقویت کرده و روزهای سبز را برای سهامداران ایجاد کند.
