خودروهای چینی به دست مونتاژکنندگان ایرانی رها شد!

اخبار اقتصادی به نقل از داده های دنیای اقتصاد، محصولات وارداتی چینی برای متقاضیان خودروهای خارجی که در سامانه یکپارچه ثبت نام کرده اند جذابیتی ندارد. این ادعا در شرایطی مطرح می شود که با اعلام اولویت هشتم خرید خارجی در سامانه یکپارچه، دوباره ماشین های چینی خرید نکرده اند و متقاضیان اولویت دار منتظر عرضه محصولات کره ای و ژاپنی هستند. نکته ای که به تایید مهدی ضیغمی مدیرعامل سازمان توسعه تجارت رسید.

در 19 دسامبر مرحله ای از فروش مازاد خودروهای خارجی عرضه شده در سامانه یکپارچه انجام شد که در آن دو محصول جتا و زوتی که هر دو اصل چینی بودند به فروش رفت. اکنون رئیس سازمان توسعه تجارت اعلام کرده است که از هفته جاری محصولاتی که توسط ثبت نام کنندگان سامانه یکپارچه انتخاب نشده اند به متقاضیان جدید فروخته می شود. به گفته مهدی ضیغمی، تمامی این محصولات چینی هستند.

رئیس سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه احتمالاً از هفته آینده ثبت نام خودروهای وارداتی چینی برای متقاضیان جدید آغاز می شود، تاکید کرد: بسیاری از متقاضیان خودروهای وارداتی که در اسفندماه تعداد 1401 خودرو را مسدود کردند، خودروهای چینی را در سامانه یکپارچه ثبت نام خواهند کرد. آنها انتخاب نمی کنند.”

وی همچنین تاکید کرد: «ظرفیت عرضه خودروها به بیش از 25 هزار دستگاه رسیده است، اما افراد حاضر در سامانه لزوما خودروهای عرضه شده را انتخاب نمی کنند».

با توجه به تفاوت قیمت نسبتا کم محصولات چینی بین سیستم یکپارچه و بازار، این سوال چندان عجیب به نظر نمی رسد. به نظر می رسد اکثر متقاضیان منتظر ورود خودروهای کره ای یا ژاپنی هستند تا بتوانند آنها را با قیمت بالاتری در بازار به فروش برسانند، موضوعی که گویا این سیاستمدار متوجه آن شده است.

دیغمی در مصاحبه دیروز خود گفت: منتظر اضافه شدن خودروهای برند معروفی هستیم که در راه هستند و به محض ورود خودروها، عرضه آغاز می شود.

تاکنون پنج برند چینی از جمله هونگچی، دانگ فنگ، چانگان، زوتی و ونوسیا وارد سیستم یکپارچه شده اند. برخی از محصولات چینی در سامانه عرضه شده است که با استقبال خریداران مواجه نشد. همانطور که گفته شد متقاضیانی که در سامانه یکپارچه خودروی خارجی ثبت نام کرده اند، انتظار محصولات کره ای و چینی را دارند که محصولات کارکرده آنها در بازار میلیاردی به فروش می رسد و قیمت بالایی دارند.

پنج پیام از متقاضیان به سیاستگذاران

عدم استقبال مشتریان از محصولات وارداتی چینی چه پیامی را می تواند به سیاست گذار خودرو منتقل کند؟

بررسی ها نشان می دهد که رفتار ثبت نام خودروهای خارجی در سامانه یکپارچه پنج سیگنال مهم به تصمیم گیرندگان می دهد، سیگنال هایی که تغییر جهت واردات را مضر می کند.

اولین نشانه روش اشتباه واردات خودرو است. مسیری که سیاستگذار در بازار داخلی نیز طی کرده و نتیجه آن وضعیت فعلی بازار است. آنچه مشخص است این است که برخلاف اهداف اولیه که از واردات خودرو (تنظیم بازار) در نظر گرفته شده بود، اکنون وضعیت فعلی واردات نشان می دهد که بازار تحت تاثیر واسطه گری و واسطه گری قرار گرفته است.

نگاهی به بازار خودرو نشان می دهد که تفاوت قیمت محصولات چینی در بازار با قیمت های ارائه شده در سیستم یکپارچه بسیار کمتر از سایر خودروهای وارداتی است. حتی در بازار زیرزمینی خرید و فروش محموله های خودروهای وارداتی نیز شاهد هستیم که صاحبان محموله خودروهای ژاپنی و کره ای محموله های خود را با قیمتی بسیار بالاتر از محموله های محصولات چینی به فروش می رسانند.

بنابراین خرید و فروش این محصولات بین سیستم و بازار سود چندانی برای دلالان و واسطه ها ندارد. با توجه به اینکه کسانی که می توانند از سامانه یکپارچه خودرو خریداری کنند از اسفندماه سال گذشته برای خرید خودروهای خارجی ثبت نام کرده بودند، می توان گفت از ابتدا این واسطه ها نقش اصلی را در ثبت نام برای خرید خودروهای وارداتی داشتند.

سیگنال دوم به انتظار متقاضیان برای خرید خودروهای وارداتی غیر چینی اشاره دارد که ناشی از همین تفاوت قیمت است. در واقع متقاضیان انتظار دارند با خرید این نوع خودروها سود زیادی به دست آورند. وی پیش از این در گزارشی با عنوان «بازار ثانویه واردات صفر» به تحلیل تفاوت قیمت انواع خودروهای وارداتی بین سامانه یکپارچه و بازار پرداخت. بر این اساس اختلاف قیمت برخی از محصولات هیوندای و کیا به 300 درصد می رسد اما به عنوان مثال چانگان تنها 8 درصد سود برای خریداران خود دارد.

سومین پیامی که رفتار متقاضیان در خرید محصولات وارداتی می تواند به سیاستگذاران منتقل کند، مربوط به آینده واردات خودرو است. این سیاستمدار قبلاً به صراحت اعلام کرده است که واردات خودروهای برقی در اولویت است. همچنین در سفر معاون اول رئیس جمهور به چین، قراردادهایی برای واردات لوازم خانگی با این کشور به امضا رسید. بنابراین احتمالاً اولویت واردات خودروهای برقی چینی است. در این میان با استناد به اظهارات دیغمی می توان گفت خریداران خودروهای وارداتی به چینی ها علاقه ندارند. بنابراین، اگر تصمیم گیرندگان بخواهند به همان شکل اولویت بندی ادامه دهند، احتمالاً در آینده خودروهای مازاد بیشتری در دست خواهند داشت.

چهارمین نشانه از تحلیل رفتار خریداران خودروهای خارجی شاید این باشد که واردات چینی شانس زیادی برای رقابت با محصولات خودروسازان خصوصی نخواهد داشت. در واقع خودروهای چینی سال هاست که در کشور توسط سازندگان خصوصی مونتاژ می شوند و محصول جدیدی برای بازار ایران محسوب نمی شوند. بر اساس آمار وزارت امنیت، مونتاژ خودروهای سواری چینی در کشور در 9 ماهه امسال رشد 81 درصدی را تجربه کرده است. بنابراین، واردات چینی باید ابتدا با همتایان خود از شرکت های خصوصی رقابت کند. نتیجه منطقی چنین رقابتی این است که خریداران این محصولات نمی توانند خودروهای خود را با قیمتی بسیار بالاتر از محصولات مونتاژ شده بفروشند. بنابراین (با قبول این فرض که اکثر خریداران این خودروها واسطه هستند)، خرید و فروش این محصولات نمی تواند سود چندانی برای آنها ایجاد کند و دلالان نیز انگیزه ای برای خرید این خودروها ندارند.

بنابراین در مورد پنجمین نتیجه می توان ادعا کرد که متقاضیان خرید خودروهای وارداتی بر حاشیه امن مونتاژکاران مهر تایید زده اند. پس از ممنوعیت واردات، بازار محصولات چینی کاملاً در اختیار خودروسازان خصوصی قرار گرفت. واردات خودرو تا حد زیادی این نگرانی را ایجاد کرد که این خودروسازان بخش زیادی از تقاضا را به خودروهای وارداتی چینی از دست خواهند داد.

اما اکنون با عدم استقبال ثبت نام کنندگان برای خرید خودروهای وارداتی، به نوعی خیال مونتاژکنندگان در خصوص حفظ تقاضا برای محصولاتشان آرام شده است. اگرچه مونتاژکاران همچنان باید با واردکنندگان رقابت کنند، اما شایان ذکر است که به جز محصولات چینی، سایر خودروهای وارداتی در رده قیمتی بالاتری نسبت به محصولات خودروسازان خصوصی قرار دارند. بنابراین اگر مونتاژکاران بتوانند واردات چینی را از میدان خارج کنند، می توانند انحصار کامل خود را در بازار خودرو در بازه قیمتی یک تا دو میلیارد تومبا حفظ کنند.