زغال سنگ یکی از مهم ترین منابع انرژی است که به عنوان سوخت در نیروگاه‌های حرارتی و نیز ماده اولیه برخی صنایع شیمیایی برای تولید گاز، کک، روغن، قطران غیره و همچنین در صنعت فولاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. صنعت زغال سنگ از صنایع مهم به شمار می‌رود که به دلیل وابستگی برخی صنایع به این طلای سیاه رنگ، تأمین و استخراج زغال سنگ از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.
تولید زغال سنگ در جهان
چین برترین تولیدکننده زغالسنگ در جهان به شمار می‌رود و پس از آن کشورهای هند، ایالات متحده، اندونزی و استرالیا به عنوان بزرگان عرصه تولید زغال سنگ می توان اشاره کرد.
جایگاه صنعت زغال سنگ در ایران
۹7درصد معادن زغال سنگ ایران حرارتی و تنها 3 درصد آن کک شو است. زغال سنگ حرارتی به عنوان منبع انرژی در صنایعی مثل سیمان و فولاد یا تولید برق استفاده می‌شود. زغال سنگ کک شو که به‌عنوان زغال سنگ متالوژیک هم شناخته می‌شود، به عنوان عنصری ضروری در تولید فولاد مورد استفاده است. قیمت زغال سنگ حرارتی کمتر از زغال سنگ کک شو است؛ اما هزینه استخراج هر دو یکی است؛ از این جهت تولید زغال سنگ حرارتی در ایران به صرفه نیست و جز در موارد ویژه به عنوان منبع انرژی مثل سیمان، فولاد و تولید برق استخراج نمی‌شود.
تولید کنسانتره زغال سنگ
تولید کنسانتره زغالسنگ ایمیدرو در 11 ماهه منتهی به 1401 حدود ۶۵درصد افزایش یافته است. دو شرکت زیر مجموعه ایمیدرو از ابتدای فروردین تا پایان بهمن، ۷۳۳هزار و ۴۰۸ تن کنسانتره زغالسنگ تولید کردند. اما این آمار در مدت مشابه سال قبل، ۴۴۵هزار و ۴۲۹ تن بود. از این میزان، شرکت‌های «زغالسنگ طبس»، ۶۳۲ هزار و ۹۵۶ تن و «زغالسنگ البرز مرکزی»، ۱۰۰هزار و ۴۵۲ تن تولید کردند.
چالش‌های پیش رو در صنعت زغال سنگ
ایران دارای منابع سرشار انرژی نفت و گاز است، با این وجود آنطورکه باید به صنعت زغال سنگ اهمیت چندانی داده نشده است. از طرفی وجود خریدار انحصاری در صنعت باعث ایجاد مشکلات فراوانی برای معدنکاران شده که از جمله مهم ترین این چالش ها می توان به عدم شفافیت نرخ زغال سنگ، ایمنی پایین معادن، کمبود فناوری و به کار نگرفتن ماشین آلات پیشرفته در بهره برداری از معادن برای تولید کنسانتره زغال سنگ اشاره کرد. که شاید مهم ترین راه حل برطرف کردن این چالش ها می‌تواند رفع انحصارگری باشد. همچنین روش قیمت گذاری درست زغال سنگ، ایجاد فضای امن سرمایه گذاری و حمایت دولت از معدنکاران از جمله مهم ترین اقدامات الزم برای رفع چالش‌های این صنعت است.
شرکت‌های پذیرفته شده در بورس
شرکت های مختلفی در ایران در حوزه استخراج زغال سنگ فعالیت می کنند، که 4 شرکت با نمادهای “کشرق” “کطبس” کپرور” “کزغال” در بازار سرمایه ایران پذیرش شده و معامله می شوند. در این گزارش به بررسی و تحلیل شرکت ذغال‌سنگ نگین طبس پرداخته ایم.
معرفی شرکت زغال سنگ نگین طبس
شرکت زغال سنگ نگین طبس با نماد کطبس در سال ۱۳۷۸ در شهر اصفهان تاسیس شد و با در اختیار گرفتن بخشی از معادن ذغال سنگ طبس شامل معدن اولیه شماره ۲ پروده و یال شمالی معدن شماره ۳ پروده طبس فعالیت خود را آغاز نمود. در تاریخ 22 دی ماه 1382 این شرکت مجوز ورود به بورس اوراق بهادار را دریافت کرد و در اردیبهشت ما سال 1386 از تابلوی فرعی به تابلوی اصلی منتقل شد. این شرکت از بزرگترین تولیدکنندگان زغال سنگ خام کک شو در ایران به شمار می رود و میزان قابل توجهی از کل تولید کشور را به خود اختصاص داده است.
این شرکت در تاریخ 14 مهر ماه 1401 آخرین افزایش سرمایه خود را در مرجع ثبت شرکت‌ها به ثبت رسانده است. سرمایه از مبلغ 18 میلیارد تومان به مبلغ 78 میلیارد تومان از محل مطالبات و آورده نقدی افزایش پیدا کرده است.
فروش ماهانه کطبس
شرکت زغال سنگ نگین طبس در سه ماهه ابتدای سال 1401 روند صعودی را طی کرده است اما در ابتدای فصل تابستان با افت روبرو شد در نهایت توانست اواخر تابستان تا انتهای سه ماهه پاییز که بطور میانگین در محدوده قیمتی 30 میلیون تومان فروش داشته باشد. کطبس موفق شد برای سه ماهه زمستان عملکرد خوبی در خصوص فروش ماهانه از خود برجای گذاشت. این نماد در بهمن ماه موفق شد بهترین فروش خود را با مبلغ 46 میلیارد تومان ثبت کند. اما در اسفند کاهش پیدا کرد و با ۴۰ میلیارد تومان فروش نسبت به ماه گذشته افت ۱۳٪ داشته است اما نسبت به میانگین ۱۱ ماه گذشته رشد ۲۵٪ داشته است. جمع مبلغ فروش سال جاری شرکت ۳۹۴ میلیارد تومان می‌باشد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۳۵٪ داشته است.
سود خالص و درآمد عملیاتی کطبس
کطبس در فصل پائیز سال 1401 مبلغ 81 میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته که از این میزان فروش 72 هزار و 566 میلیارد تومان به عنوان بهای تمام شده در نظر گرفته شده است تا با حاشیه سود ناخالص نزدیک به 50 درصدی سود ناخالص 49 میلیارد تومان را ثبت کند.
بهای تمام شده سال جاری نسبت سال قبل 60 درصد افزایش داشته که ناشی از افزایش نرخ عوامل هزینه بوده است. این میزان سود ناخالص نسبت به سه فصل گذشته خود با رشد همراه شده است، نکته جالب در خصوص سود ناخالص این نماد این است که نسبت به دروه مشابه سال قبل خود به طور تقریبی همان رقم 49 میلیارد تومان را ثبت کرده است.
در خصوص سود خالص نیز می توان گفت برای فصل پاییز 1401 رقم 37 میلیارد تومان بوده که نسبت به فصل تابستان رشد را تجربه کرده اما نسبت به پاییز سال گذشته افت ناچیزی را رقم زده و از مبلغ 38 میلیارد تومان به مبلغ 37 میلیارد تومان رسیده است.
