آیا بانک ها می خواهند نقدینگی را مسدود کنند؟

با افزایش نرخ سود در یک سال، نسبت سپرده‌های سه ساله در حساب‌های بلندمدت بانکی از صفر به ۲۸ درصد افزایش یافت. این به دلیل تمایل بانک ها به داشتن سپرده های بلندمدت است.

اخبار اقتصادی، حجم سپرده های سه ساله از بهمن ماه 1401 رو به افزایش بوده است. بنابراین در دی ماه 1401 میزان این سپرده ها در ترازنامه بانک مرکزی صفر اعلام شد و یک ماه بعد این رقم به 53 میلیارد تومب رسید.

همچنین نسبت سپرده های سه ساله حاصل از شبه پول قبلاً حدود صفر درصد بود و در بهمن 1402 به 24 درصد رسید. دلیل این امر تصمیم شورای پول و اعتبار مبنی بر افزایش نرخ سود است که در بهمن ماه 1401 منتشر شد و با افزایش نرخ سود بانک ها علاقه مند شدند با مشتریان خود قراردادهای طولانی تری منعقد کنند.

نقدینگی از دو جزء پول و شبه پول تشکیل شده است. پول عبارت است از مجموع قبوض و گواهی در دست مردم و سپرده های جاری. پول کاذب شامل سپرده های بلندمدت بانکی است و سپرده های سه ساله نیز نوعی پول شبه است و این گزارش در مورد نسبت این نوع سپرده ها از پول شبه است.

سپرده های سه ساله از فرش تا عرش

پس از انتشار مصوبه شورای پول و اعتبار در سال 1392، سود سپرده های دو ساله و بیشتر حذف شد. به عبارت دیگر، بازار پول تنها به سه نوع سپرده کوتاه مدت عادی، ویژه و بلندمدت یک ساله محدود می شد. در سال ۲۰۱۹، سپرده‌های دو ساله با افزایش ۱۸ درصدی به بازار پول بازگشتند.

طبق مصوبه شورای پول و اعتبار که در 20 بهمن 1401 منتشر شد، سپرده های سه ساله با بیشترین سود در بین سایر سپرده ها به بازار پول بازگشت. بر اساس این مصوبه نرخ سود سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلندمدت بین 5 تا 22.5 درصد تعریف شد. در حالی که در رزولوشن 2019 این محدوده 10 تا 18 درصد اعلام شد.

با بازگشت سپرده های سه ساله در بهمن 1401، شاهد ورود وجوه نقد به این نوع سپرده ها هستیم. بنابراین از ابتدای سال 1401 تا آذرماه، موجودی این سپرده ها صفر (کمتر از ده میلیارد تومان) در ترازنامه بانک مرکزی اعلام شد. در بهمن ماه با اعلام محدودیت سود 22.5 درصدی، مانده سپرده های سه ساله به 53 میلیارد تومان رسید.

سهم سپرده های سه ساله در پای شبه پول

نسبت سپرده های سه ساله حاصل از شبه پول در ژانویه 1402 از حدود 0 درصد به 28 درصد رسید. از فوریه 1401 تا ژانویه 1402، نسبت سپرده های سه ساله به طور پیوسته افزایش یافت. این روند در بهمن ماه 1402 شیب مثبت خود را از دست داد و نسبت این نهشته ها به حدود 24 درصد کاهش یافت.

دلیل این امر انتشار 280 میلیارد تومانی اوراق گواهی سپرده ویژه توسط بانک مرکزی بود. این اوراق سود سالیانه 30 درصد در حساب بانکی و پرداخت سود ماهانه توسط شبکه بانکی داشتند. هدف از انتشار این اوراق تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی بوده است. استقبال از این گواهی های سپرده ویژه به حدی بود که همه آنها قبل از پایان مهلت خرید آنها فروخته شد.

با توجه به اینکه سود سپرده های سه ساله در سه سال 22.5 درصد بود، افراد جذب اوراق گواهی سپرده ویژه با سود 30 درصد و سررسید یک ساله شدند. به عبارت دیگر، مردم سرمایه خود را به این اوراق منتقل کردند، زیرا سود برخی از اوراق گواهی سپرده بیشتر از سود سپرده های سه ساله بود. شاید دلیل کاهش نسبت سپرده های سه ساله از شبه پول و کاهش حدود 200 میلیارد تومانی سپرده های سه ساله در بهمن 1402 نیز همین باشد.

منبع اکو ایران