کمیسیون مشاور املاک برای خانه‌ای در تهران که مالک ۲۰۰ میلیون پول پیش می‌خواهد و ماهی ۱۰ میلیون اجاره می‌گیرد، دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. پرداخت نصف این مبلغ برعهده مستاجر است و بقیه را صاحبخانه باید از جیب بدهد. تازه وقتی مبلغ کمیسیون مشاوران املاک نهایی شد، مالک و مستاجر باید جداگانه ۹ درصد پولی که به مشاور املاک دادند را به اسم مالیات کنار بگذارند.
حق‌الزحمه املاکی‌ها را اتحادیه مشاوران املاک بسته به نوع معامله، ارزش ملک و شهری که در آن قرارداد امضا می‌شود، تعیین می‌کنند و ممکن است کمیسیون مشاور املاک بابت یک خانه ۱۰۰ متری مشابه در تهران و مشهد متفاوت باشد. شرایط و مقرراتی که وجود دارد، نشان می‌دهد با فسخ قرارداد رهن و اجاره کمیسیون املاکی‌ها پابرجاست و مالک و مستاجر نمی‌توانند بعد از فسخ درخواست بازگشت پولشان را داشته باشند.
نحوه محاسبه کمیسیون املاک
کمیسیون املاک بسته به نوع معامله، ارزش ملک و شهری که در آن قرارداد امضا شده، محاسبه می‌شود. یعنی ممکن است بابت رهن و اجاره یک واحد ۱۰۰ متری در تهران از مالک و مستاجر روی هم هشت میلیون تومان دریافت کنند و حق کمیسیون املاک برای واحدی مشابهی در مشهد یا شیراز و اصفهان و اهواز هفت میلیون تومان باشد.
کمیسیون املاک همانطور که گفتیم براساس نوع معامله حساب می‌شود و فرمول محاسبه آن در قراردادهایی که به‌اسم رهن کامل امضا می‌شود، با فرمول کمیسیون رهن و اجاره تفاوت دارد.
مبلغ کمیسیون در معاملات رهن کامل معادل نیم‌درصد کل مبلغ رهن است. به این عدد ۹ درصد هم مالیات تعلق می‌گیرد. مبلغ کمیسیون در معاملات رهن و اجاره به‌شکلی است که یک‌چهارم مبلغ کل اجاره رو از هر طرف می‌گیرند و طبق قانون اگر صاحبخانه و مستاجر برای تمدید قرارداد راهی بنگاه شوند، حق کمیسیون یک‌دهم حالت عادی محاسبه می‌شود. این مدل فرمول برای محاسبه حق‌الزحمه مشاوران املاک تابستان سال ۹۹ تصویب شد و از مهرماه آن سال ادامه دارد.
حق کمیسیون مشاوران املاک وقتی که پای مبایعه‌نامه وسط باشد، به‌میزان ۲۵ صدم‌درصد ارزش کل ملک از هر طرف خواهد بود و اینطوری در مجموع حق‌الزحمه املاکی‌ها بابت تنطیم مبایعه‌نامه به نیم‌درصد کل ارزش ملک می‌رسد.
مبلغ کمیسیون املاک در تهران چقدر است؟
مبلغ کمیسیون املاک برای یک خانه معمولی در مرکز تهران که مالک ۲۰۰ میلیون پول پیش و ماهی ۱۵ میلیون کرایه می‌گیرد، به هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد. سهم مالک و مستاجر در پرداخت این هزینه مساوی است و هر کدام باید سه میلیون و ۷۵۰ هزار تومان به مشاور املاک بدهند و دوباره هر کدام آن‌ها باید جداگانه ۴۷۲ هزار و ۵۰۰ تومان هم به‌اسم مالیات بپردازند.
مبلغ کمیسیون املاک برای خانه‌ای که در محله‌های جنوبی تهران قرار دارد و مثلا مالک رقم ودیعه را ۱۰۰ میلیون درنظر گرفته و بیشتر از پنج میلیون اجاره نمی‌گیرد، به دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد. یک میلیون و ۲۲۵ هزار تومان از این مبلغ سهم مستاجر است و یک میلیون و ۲۲۵ هزار تومان دیگر باید از جیب صاحبخانه به مشاور املاک داده شود و این وسط مالک و مستاجر باید هر کدامشان ۱۸۰ هزار تومان هم بابت مالیات کنار بگذارند.
مبلغ کمیسیون املاک برای واحدی لوکس در شمال تهران که مالک به‌عنوان مثال رقم ودیعه را یک میلیارد درنظر گرفته و ماهی ۳۰ میلیون هم اجاره طلب کرده، دقیقا هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان محاسبه می‌شود و رقمی که به‌خاطر مالیات گرفته می‌شود از موجر و مستاجر یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان مالیات می‌گیرند.
مبلغ کمیسیون املاک بابت واحدی که به‌شکل رهن کامل اجاره داده می‌شود و صاحبخانه در همان قدم اول ۵۰۰ میلیون ودیعه می‌گیرد، دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و این عدد برای خانه‌هایی که رقم ودیعه‌شان برفرض ۱۰۰ میلیون تومان یا یک میلیارد است، به‌ترتیب ۵۰۰ هزار تومان و پنج میلیون تومان است و این ارقام بین مالک و مستاجر تقسیم به دو می‌شود.
آنچه باید درباره حق‌الزحمه مشاوران املاک بدانید
حق کمیسیون مشاوران املاک توسط اتحادیه مخصوص آن‌ها محاسبه می‌شود. در همین محاسبات حق کمیسیون معاملات خریدوفروش با رهن و اجاره تفاوت دارد. طوری که حق کمیسیون معاملات رهن و اجاره، معمولا ۲۵ درصد از مبلغ کرایه است و آن طرف در معاملاتی که خریدوفروش انجام می‌شود، ۲۵ صدم‌درصد از ارزش کل ملک را به‌عنوان کمیسیون مشاوران املاک محاسبه می‌کنند.
حق کمیسیون املاک درصورت فسخ قرارداد پابرجاست. فرقی هم ندارد که مستاجر زیر معامله بزند یا مالک به‌هر دلیلی از اجاره دادن پشیمان شده باشد؛ طرفین معامله نمی‌توانند ادعایی برای دریافت حق کمیسیون داشته باشند. در محاسبات کمیسیون املاکی‌ها همانطور که قبلا اشاره کردیم، ۹ درصد از رقم نهایی را به‌اسم مالیات از مالک و مستاجر دریافت می‌شود و املاکی‌ها آن‌ها را به‌حساب سازمان مالیات واریز می‌کنند. البته از ابتدای خرداد و با راه‌اندازی سامانه املاک و مستغلات، مالک و مستاجر می‌توانند بدون نیاز به مراجعه به املاکی‌ها قراردادشان را ثبت کنند و کد رهگیری دریافت کنند.
