اکوایران: در تابستان 1402، بخش های «خدمات» و «استخراج نفت و گاز» بیشترین تأثیر مثبت را بر رشد اقتصادی نفتی و غیرنفتی داشتند. این در حالی است که بخش‌های «کشاورزی» و «صنعت و معدن» باعث کاهش رشد اقتصادی شده‌اند.
اخبار اقتصادی، آخرین داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که تولید اقتصادی ایران در تابستان امسال با قیمت ثابت سال 90 به 219 میلیارد تومان (همت) رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 7.1 درصد رشد داشته است. . البته این رقم کل اقتصاد را شامل می شود و اگر تولید نفت و گاز را کنار بگذاریم نتایج متفاوتی حاصل می شود.
به عبارت دقیق تر، تولید ناخالص داخلی بدون نفت در تابستان سال جاری 185 همات برآورد شده است که نشان دهنده رشد اقتصادی بدون نفت 4.2 درصد نسبت به تابستان 1401 است. این ارقام حاصل محاسبه ناخالص داخلی است. محصول با استفاده از روش ارزش افزوده در روش ارزش افزوده، جنبه تولیدی اقتصاد به چند فعالیت اصلی تقسیم می شود. این فعالیت ها شامل «کشاورزی»، «صنعت و معدن به استثنای نفت»، «استخراج نفت و گاز» و «خدمات» است. هر یک از این بخش ها در تحقق رشد اقتصادی در تابستان نقش داشته اند و هر کدام با سهم خاصی در شکل دهی به رشد اقتصادی موثر بوده اند.
شواهد آماری حاکی از آن است که دو بخش «خدمات» و «استخراج نفت و گاز» تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی در تابستان 1402 داشته اند، همچنین این دو بخش رشد اقتصادی تابستان را بیش از سایر بخش ها افزایش داده اند. این در حالی است که بخش‌های «کشاورزی» و «صنعت و معدن» باعث کاهش رشد اقتصادی شده‌اند.
اندازه گیری اندازه پای اقتصاد ایران با استفاده از روش ارزش افزوده
روش های مختلفی برای محاسبه تولید و رشد اقتصادی وجود دارد که یکی از آنها روش «ارزش افزوده» است. ارزش افزوده ارزش خالص کالاها و خدمات تولید شده در یک دوره زمانی معین است. اگر این کالاها و خدمات فقط در داخل کشور تولید شوند به آن تولید ناخالص داخلی می گویند. این شاخص شامل تولیدات ایرانیان خارج از کشور نمی شود.
برای محاسبه تولید ناخالص داخلی با استفاده از روش ارزش افزوده، ابتدا اقتصاد را بر اساس فعالیت های اقتصادی به بخش های مختلف تقسیم می کنند. سپس در هر بخش، کل ارزش ایجاد شده توسط عوامل تولید آن بخش را در یک دوره زمانی محاسبه می کنند. عوامل تولید یعنی نیروی کار و سرمایه. به عبارت دیگر ارزش افزوده هر کالا شامل مجموع دستمزد، اجاره، بهره و سود پرداختی برای تولید آن کالا می شود.
رشد اقتصادی نفتی و غیرنفتی در تابستان 1402
آخرین گزارش مرکز آمار نشان می دهد که تولید ناخالص داخلی یا اندازه پای اقتصادی تابستان امسال 219 همات بوده است. این رقم بر اساس قیمت های ثابت سال 90 برای رفع آثار تورم محاسبه شده است. این بدان معناست که این ارزش منحصراً مربوط به تولید است و افزایش قیمت به دلیل تورم در آن جایی ندارد. حجم پای اقتصاد ایران در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته ۷.۱ درصد رشد داشت.
این رشد به کل اقتصاد مربوط می شود و به تبع آن بخشی از آن متاثر از تولید نفت است. نفت یک منبع طبیعی است. به همین دلیل، برای ارزیابی عملکرد یک اقتصاد، رشد غیرنفتی نیز محاسبه می‌شود تا نشان دهد که سایر بخش‌های اقتصادی که به نفت وابسته نیستند، در یک دوره زمانی چگونه عمل کرده‌اند.
بر اساس داده های مرکز آمار، تولید ناخالص داخلی غیرنفتی ایران در تابستان سال جاری 185 همات برآورد شده است که نشان دهنده رشد اقتصادی غیرنفتی 4.2 درصدی نسبت به تابستان 1401 است.
یکی از شاخص‌هایی که به تحلیل بهتر عملکرد اقتصاد کمک می‌کند، «مشکل بخش‌ها در رشد اقتصادی» است. این شاخص نشان می دهد که هر فعالیت به چند «واحد درصدی» رشد اقتصادی دست یافته است.
رشد تابستانی پای اقتصاد، به دلیل نفت و خدمات
بررسی ها نشان می دهد که 4 واحد درصد از رشد 7.1 درصدی «کل اقتصاد» و 4.2 درصدی اقتصاد غیرنفتی در تابستان امسال متاثر از بخش «خدمات» بوده است. بنابراین می توان گفت بیش از 95 درصد رشد اقتصادی غیرنفتی تابستان امسال به برکت تولید بخش خدمات محقق شده است.
دومین بخشی که بر رشد کل اقتصاد تأثیر می گذارد «استخراج نفت و گاز» است. سهم این بخش از رشد تولید ناخالص داخلی از 7/0 درصد در تابستان سال گذشته به 4/3 درصد در تابستان 1402 افزایش یافت. به عبارت دیگر، حدود 47 درصد از رشد 1/7 درصدی پای اقتصادی متاثر از تولید نفت و گاز بوده است.
صنعت، معدن و کشاورزی، کاهش رشد اقتصادی در تابستان 1402
سهم دو بخش «صنعت و معدن» و «کشاورزی» در کل رشد اقتصادی تابستان 1402 منفی بوده است. به عبارت دیگر، اگر این دو بخش نبود، رشد اقتصادی در تابستان بیشتر بود.
مشارکت بخش کشاورزی در رشد اقتصادی منفی 0.2 واحد درصد بوده است. این نسبت در تابستان سال گذشته در همین حد باقی ماند. یکی از دلایل منفی شدن سهم بخش کشاورزی رشد منفی این بخش در دو سال اخیر است.
نسبت «صنعت و معدن» نیز از 1.2 درصد در تابستان گذشته به 0.1- واحد درصد رسید. یعنی اگر این بخش وجود نداشت، رشد اقتصادی کل 7.2 درصد و رشد اقتصادی غیرنفتی 4.3 درصد بود.
منبع اکو ایران
