مکران و رویای توسعه; آیا جابجایی سرمایه راه حل است؟

اخیرا بحث انتقال پایتخت به سواحل مکران شنیده شده است. اما اگر این طرح امکان پذیر باشد به توسعه مناطق جنوبی کمک خواهد کرد؟

چندی پیش محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور از انتقالی صحبت کرد که جای بحث دارد. وی در ستاد روابط اقتصادی خارجی گفت: اگر به این نتیجه برسیم که با توجه به محدودیت هایی که در ارائه خدمات از جمله آب به مردم تهران داریم، نمی توانیم بیشتر از این پاسخگوی مردم باشیم، قطعا این کار را انجام خواهیم داد. بنابراین برای نقل مکان به پایتخت تردید دارند و یکی از مناطقی که می توان در منطقه مکران به طور جدی مورد توجه قرار داد، مراکز دیگری برای جابه جایی از پایتخت در گذشته پیشنهاد شده است هر کدام از آنها محدودیت های خاص خود را داشت به عنوان مثال، آنها در تامین آب مشکل داشتند یا درگیر مشکلات محیطی دیگر بودند.

طرح انتقال پایتخت به مکران یک ایده بلندپروازانه به نظر می رسد. اما سوال مهم این است که آیا چنین تصمیمی می تواند خلأهای تاریخی و توسعه نیافتگی این منطقه را جبران کند؟ تجربه گذشته نشان می دهد که سرمایه گذاری به تنهایی تضمینی برای رشد منطقه ای نیست، اما اگر بدون درک عمیق مشکلات ساختاری انجام شود، می تواند مشکلات بیشتری را ایجاد کند.

مکران با همه ظرفیت های طبیعی، جغرافیایی و تمدنی سال ها قربانی سیاست های نادرست توسعه ای شده است. نبود سرمایه گذاری کافی در زیرساخت ها، آموزش، بهداشت و اشتغال این منطقه را به یکی از محروم ترین مناطق کشور تبدیل کرده است.

سرمایه‌گذاری ممکن است در کوتاه‌مدت به توجه بیشتر منجر شود، اما مشکلات اساسی مانند فقر، بیکاری و نبود زیرساخت‌های اولیه را نمی‌توان به سادگی با تغییر مرکز سیاسی حل کرد.

انتقال سرمایه در کشورهای دیگر مانند برزیل (انتقال به برازیلیا) یا قزاقستان (انتقال به آستانه) نشان داده است که این تصمیم تنها در صورتی موفقیت آمیز خواهد بود که با برنامه های توسعه جامع منطقه ای همراه باشد. در غیر این صورت، منطقه می تواند به سکویی برای نمایش سیاسی تبدیل شود، بدون اینکه توسعه واقعی رخ دهد.

چرا پایتخت شدن مکران کافی نیست؟

عدم توسعه زیرساخت ها: مکران هنوز از زیرساخت های اولیه کافی مانند راه های ارتباطی و خدمات بهداشتی و آموزشی برخوردار نیست. این کمبودها به سادگی با تبدیل شدن به سرمایه برطرف نمی شود.

فقدان اکوسیستم اقتصادی: توسعه اقتصادی پایدار مستلزم سرمایه گذاری بلندمدت و وجود یک اکوسیستم اقتصادی قوی است. جابجایی سرمایه بدون ایجاد این اکوسیستم تنها تمرکز سیاسی را تغییر می دهد نه توسعه اقتصادی.

مشکلات اجتماعی و فرهنگی: انتقال بخشی از جمعیت و سازمان‌ها به مکران می‌تواند شکاف‌های اجتماعی و فرهنگی ایجاد کند، زیرا جمعیت این منطقه می‌تواند از تصمیم‌ها به حاشیه رانده شود.

انجام دادن

توسعه پایدار منطقه ای: به جای تمرکز بر جابجایی پایتخت، باید برای توسعه زیرساخت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مکران برنامه جامعی تدوین شود.

سرمایه گذاری روی قابلیت های محلی: مکران دارای منابع طبیعی غنی و موقعیت استراتژیک است. استفاده از این ظرفیت ها نه با تصمیمات نمادین، بلکه با مشارکت واقعی مردم و فعالان محلی امکان پذیر است.

تمرکززدایی باید فراتر از جابجایی ساختمان های اداری باشد. سیاست هایی که قدرت، منابع و تصمیم گیری را در تمام مناطق کشور توزیع می کند موثرتر خواهد بود.

پایتخت شدن مکران شاید روی کاغذ جذاب باشد اما در عمل نمی تواند تاریخچه بی توجهی و توسعه نیافتگی را جبران کند. مکران به سیاست هایی نیاز دارد که سرمایه گذاری در زیرساخت ها، اقتصاد و مردم را در اولویت قرار دهد نه تصمیمات زرق و برق دار و بدون پشتوانه.

منبع: اکو ایران