به گزارش اخبار اقتصادی، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی امروز 28 فروردین میزگردژ تخصصی با موضوع دلارزدایی از اقتصاد و مهار تورم را با حضور همت قلی‌زاده کارشناس سازمان برنامه‌و‌بودجه و سید علی مدنی‌زاده عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف برگزار کرد.
تغییر قیمت حامل‌های انرژی علت تورم است
در بخش اول این مناظره قلی‌زاده نسبت به برخی گزاره‌ها که در رابطه با اقتصاد ایران مطرح می‌شود واکنش نشان داد؛ گزاره‌هایی از این دست که برای کسری بودجه باید قیمت انرژی افزایش یابد، مصرف انرژی جامعه بی‌رویه است و آنها دچار بی‌فرهنگی در مصرف هستند، برای جلوگیری از قاچاق سوخت باید قیمت‌های انرژی جهانی شود یا اینکه انرژی در ایران مفت و ارزان‌تر از آب است.
او با انتقاد نسبت به این گزاره‌ها، آنها را نتیجه حاکمیت تفکر مهندسی در اقتصاد انرژی عنوان کرد.
قلی‌زاده در ادامه به بحث یارانه پنهان پرداخت و عنوان کرد که این موضوع علیه اقتصاد ملی ایران است و ضمن ارایه اطلاعاتی گفت که معتقد است نفت ملی در داخل کشور نسبت به خارج گران‌تر فروش رفته و درواقع نفت ملی به نفت دولتی تبدیل شده است.
قلی‌زاده گفت: بر خلاف آنچه که مطرح می‌شود، با وجود افزایش یارانه پنهان در سال‌های اخیر، شاهد کاهش مصرف انرژی در کشور بوده‌ایم و آنچه در مورد مصرف بی‌رویه مردم عنوان می‌شود صحیح نیست.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش عنوان کرد که سیاست‌گذاری‌های شدید بر روی نقدینگی، کشور را دچار کمبود کالاها خواهد کرد.
او همچنین با اشاره به میزان قاچاق حامل‌های انرژی تاکید کرد: قاچاق روزانه 50 میلیون لیتر از 250 میلیون فرآورده‌های تولیدی را درست نمی‌دانم. قیمت‌گذاری پتروشیمی‌ها متناسب با قیمت‌های جهانی بوده و شرکت‌های پالایشی سودهای هنگفتی از این طریق به دست آورده‌اند؛ اما همان محصول را با قیمتی بالاتر از قیمت‌های جهانی به مردم می‌فروشند و همین معیشت آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
او گفت در تمام جهش تورم‌هایی که شکل گرفته از سال 1358 قبل از آن یک دستکاری در قیمت انرژی رخ داده است.
او در ادامه صحبت‌های خود راهکارهایی را برای دلارزدایی از اقتصاد پیشنهاد داد؛ راهکارهایی از جمله اصلاح نظام بودجه‌بندی شرکت ملی نفت و شرکت ملی گاز و شرکت‌های ملی پالایش و پخش، اصلاح ساختار اداری شرکت ملی نفت، حذف یارانه پنهان و دلار از بودجه‌بندی برای جلوگیری از ورود ابرتورم.
بدون رشد پول، تورم رخ نمی‌دهد
در مقابل مدنی‌زاده با بیان اینکه تورم به عوامل دیگری مربوط است گفت: در بلندمدت بدون رشد پول، تورم رخ نمی‌دهد.
او عنوان کرد که ناترازی دولت عامل تعیین کننده نرخ رشد نقدینگی در بلندمدت است. نقدینگی در کوتاه‌مدت بر تورم اثر ندارد و در بلندمدت اثر خود را می‌گذارد.
قلی‌زاده عنوان کرد: آنچه موجب رشد سالانه 20 درصدی نقدینگی شده، آیا افزایش نرخ رشد ارز یا افزایش قیمت حامل‌های انرژی یا افزایش سطح دستمزدها است؟ خیر؛ ناترازی دولت عامل اصلی رشد نقدینگی است که خود را در کسری بودجه و فرابودجه‌ای نشان می‌دهد.
او اظهار کرد: برخی هزینه‌ها و بار مالی در فرابودجه آورده شده (مانند قوانین تامین اجتماعی و یارانه و …) که هیچ درآمدی برای آنها تعیین نشده است. این هزینه‌ها در نهایت به بانک‌ها و سپس به بانک مرکزی تحمیل می‌شود.
او افزود: بدهی‌های دلاری در حال افزایش است. این یک حکمرانی استثنایی است که به عنوان دومین کشور دنیا از لحاظ نفت و انرژی باشیم اما نفت و بنزین وارد کنیم. دلیل آن چیزی جز این نیست که سرمایه‌گذاری در این بخش کاهش یافته است.
مدنی‌زاده عنوان کرد: چند ده میلیارد دلار روی پروژه عسلویه سرمایه‌گذاری شد اما تولیدات آن با قیمت صفر به فروش رسید. معلوم است که بدهی دلاری بانک‌ها افزایش یافته است.
او با طرح این سوال که تقاضای پول وقتی ایجاد می‌شود در نهایت تبدیل به چقدر پول خواهد شد؟ پاسخ داد: میزان چاپ پول مورد نیاز تابع سیاست‌های عرضه پول بانک مرکزی است. یک جهش ارزی در اواخر 1401 موجب شد مردم پول‌ها را از بانک خارج کنند و بانک‌ها مجبور به اضافه برداشت شدند؛ اما بانک مرکزی نباید این اجازه را به آنها بدهد. پول خلق شده از تقاضاهای ایجاد شده به وجود می‌آید، اما سیاست عرضه بانک مرکزی است که تعیین کننده نهایی است و همین تقاضای اسمی موجب تورم می‌شود.
نسخه کامل ویدیوی این مناظره به زودی در روی سایت اکوایران منتشر خواهد شد.
