احسان سلطانی اقتصاددان می گوید: در ایران تحریمها و تجارت خارجی متکی به صدور مواد خام و اولیه توسط بنگاههای خصولتی و دولتی منجر به سقوط تاریخی و در ترکیه روابط تجاری پویا و قدرتمند با جهان و تجارت خارجی متکی به صدور کالاهای نهایی توسط بنگاههای خصوصی منجر به صعود تاریخی تجارت خارجی شده است.
سهم کنونی ایران از تجارت جهانی کمتر از یک-پنجم ظرفیت و قابلیتهای این کشور است. ایران از فرصتهای کسب درآمد خدمات گردشگری و حمل و نقل نیز محروم مانده است. انزوای اقتصادی و تجاری و صادرات مواد خام و اولیه، سبب شده تا ایران نفوذ خود را در منطقه و جهان از دست دهد.
تحریمها و بسته بودن اقتصاد ایران فرصت غارت توسط کاسبان تحریمها و بنگاههای خصولتی، دولتی و خصوصی رانتی و غیر کارآمد را با شوکهای قیمت ارز و کالاها فراهم کرده است.
