رشد فزاینده قیمت خودرو در ۴سال گذشته نه‌تنها نگرانی مصرف‌کنندگان را به‌دنبال داشته بلکه به دغدغه‌ای برای دولت نیز تبدیل شده است؛ مشکلی که در نبود تعادل میان عرضه و تقاضا ریشه دارد و راهکارهای گوناگون دولت‌ها در چند سال اخیر برای مهار آن چندان مؤثر نبوده است. هدف‌گذاری‌های دولت سیزدهم در حوزه خودرو از آخرین ماه‌های سال۱۴۰۰ با وعده حذف قرعه‌کشی و افزایش تیراژ و همچنین تولید خودروهای ارزان و اقتصادی آغاز شد و با تأکید رئیس دولت بر تولید خودروی اقتصادی ادامه یافت. در طول سال گذشته دومین وعده وزیر صمت یعنی باز شدن درهای کشور به روی خودروهای خارجی نیز تا حدودی رنگ تحقق گرفت تا متقاضیان مصرفی خودروبه‌روزهای روشن‌تر امیدوار شوند.
همشهری در گفت‌وگویی تفصیلی با منوچهر منطقی، معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت، جزئیات بیشتری از مراحل تولید خودروهای ارزان و اقتصادی و همچنین واردات خودرو و افزایش تولید داخلی را جویا شده است.
بحثی که در سال۱۴۰۱ در وزارت صمت شروع شد و خود جناب‌عالی هم پیگیر آن بودید، بحث ساخت خودروی اقتصادی بود. طراحی و تولید این خودروی اقتصادی الان در چه مرحله‌ای است، چه کارهایی برای آن انجام شده و کی به دست مردم می‌رسد؟
خودروهایی که ما الان داریم عمدتا خودروهایی است که برای درآمد متوسط به بالا قابل ابتیاع است و برای درآمد متوسط به پایین خودروی مناسبی نداریم. بحث خودروی اقتصادی بحث جدیدی نیست و از ۳سال پیش شروع شد. مطالعات ما نشان داد وضع در همه جای دنیا به همین شکل است؛ به این معنا که از ۷میلیارد جمعیت جهان ۴میلیارد نفر با توجه به درآمد سرانه پایین امکان تهیه خودروهای گران را ندارند و تمام کشورها درصددند محصول مناسبی عرضه کنند که برای این ۴میلیارد نفر قابل تهیه باشد. بنابراین، تلاش شد بدون اینکه چیزی از امکانات خودرو کم شود و بدون آنکه ظاهر آن چیزی از خودروهای مدرن روز دنیا کم داشته باشد، محصولی ارائه شود که قیمت آن تا جایی که ممکن است، پایین باشد و طیف با درآمد متوسط به پایین هم بتوانند آن را خریداری کنند. این بحث الان در خیلی از شرکت‌های خودروسازی مطرح است و مدل‌های متعددی بر این اساس ساخته شده است. در ایران نیز ما کار در این زمینه را شروع کرده‌ایم و برای اینکه کار یک نمونه عملیاتی داشته باشد، با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و ایران‌خودرو، در سال۹۹ خودرویی معرفی شد. این بحث بعدا در وزارت صمت هم مطرح شد و با توجه به بررسی‌هایی که خود آقای وزیر انجام دادند، ساخت خودروی اقتصادی برای طیف درآمد متوسط در زمره سیاست‌های وزارت صمت قرار گرفت. بر همین مبنا، در نامه ۸بندی آقای رئیس‌جمهور که ۱۶ اسفند۱۴۰۰ منتشر شد نیز این موضوع مورد تأکید قرار گرفت که وزارت صمت باید یک خودروی اقتصادی معرفی کند.
با توجه به این مقدمه، تاکنون چند خودروی اقتصادی و با چه مختصاتی طراحی شده است؟
ما ۲خودروی اقتصادی تعریف کرده‌ایم. قرار بر این شده که ایران خودرو مدل برقی خودروی اقتصادی و سایپا خودروی اقتصادی با موتور بنزینی را توسعه دهند.
ساخت این خودروها در چه مرحله‌ای است؟
سایپا از آذرماه سال۱۴۰۰ درگیر این پروژه شده و الان با اتمام مرحله طراحی، کار در مرحله نمونه‌سازی است و بعد از آن می‌توانند برای دریافت استانداردهای مورد نیاز اقدام و بعد آن را وارد خط تولید کنند. براساس زمان‌بندی ارائه‌شده، نخستین مدل از این خودرو تا بهمن سال۱۴۰۲ قابلیت عرضه به بازار را خواهد داشت. با توجه به اینکه این خودروها از یک بن‌سازه(پلتفرم) استفاده می‌کنند ما در حال سرعت‌بخشیدن به روند ساخت خودروی برقی در ایران‌خودرو نیز هستیم و تلاش می‌کنیم که این دو خودرو همزمان به بازار عرضه شوند.
قبلا صحبت از این بود که روی این پلتفرم ۴مدل خودرو طراحی شود، آیا خودروهای اقتصادی به همین ۲مدل منحصر خواهد شد؟
خیر، اتفاقا برای ساخت مدل سوم هم صحبت‌هایی شده و یکی از خودروسازهای خصوصی اعلام آمادگی کرده که روی همین پلتفرم، خودرویی را طراحی و عرضه کند. تفاهمنامه‌های مربوط به این پروژه اوایل سال۱۴۰۲ امضا و در این زمینه اطلاع‌رسانی خواهد شد. الان بیشتر خودروسازان ما به این نتیجه رسیده‌اند که در زمینه ساخت خودرو برای درآمدهای متوسط به پایین کار کنند.
شریک خارجی هم برای طراحی این پلتفرم دارید؟
هنوز و تا این مرحله شریک خارجی نداشته‌ایم اما می‌توانیم داشته باشیم. به‌دنبال جذب شرکای خارجی هستیم، به ۲دلیل؛ یکی اینکه خیلی از کارهایی که ما باید برای ساخت خودروی اقتصادی انجام دهیم، قبلا در شرکت‌های خارجی انجام شده و این همکاری می‌تواند میانبری برای ما باشد، دلیل دوم هم این است که برای تیراژهای بالا با توجه به اینکه مدتی طول خواهد کشید تا قطعه‌سازان ما بتوانند به ظرفیت بالای تولید برسند، می‌توانیم کمبود در زمینه قطعات مورد نیاز را از ظرفیت همکاران خارجی تامین کنیم.
در این زمینه علی‌القاعده روی چینی‌ها دارید فکر می‌کنید، درست است؟
بله، چین الان محتمل‌ترین گزینه است. باید بگویم چینی که ما از آن صحبت می‌کنیم با آنچه در اذهان از صنعت خودروی این کشور وجود دارد، بسیار متفاوت است. بعضی شرکت‌های چینی به‌صورت وسیع و مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته در زمینه خودروسازی کارهای عمیقی انجام داده‌اند و خودروهایی می‌سازند که می‌تواند با هیوندای، تویوتا و حتی فولکس رقابت کند.
پیکان به‌مدت ۳دهه خودروی اقتصادی بازار ایران بود و بعد پراید جایگزین آن شد اما برای جایگزینی پراید چیزی نداشتیم. این ۳مدل خودروی اقتصادی به لحاظ قیمتی در چه محدوده‌ای هستند؟ در طراحی‌ها به این فکر شده که قیمت آنها دقیق مشخص باشد؟
اگر با معیارهای فعلی حساب کنیم خودروهای اقتصادی باید زیر ۲۵۰میلیون تومان دربیاید.
یعنی در طراحی خودروی اقتصادی روی عرضه خودرو در این دامنه قیمت فکر شده است؟
بله، یکی از نکات مهم در تولید خودروهای اقتصادی این است که ما بر مبنای قیمت تمام‌شده اجزا، سازنده را انتخاب می‌کنیم و سازنده متعهد است که قطعه را با قیمتی که با او توافق شده، تامین کند. یکی از روش‌های رساندن قیمت به رقم مورد نظر، این است که از ابتدا قیمت را مشخص می‌کنید و به سازنده قطعات کار را با نرخ مشخص سفارش می‌دهید. مجموعه طوری طراحی شده که قیمت تمام‌شده خودرو، معادل ۵۰درصد هزینه قطعات و یکپارچه‌سازی محصول باشد.
پلتفرم ال۹۰ در زمان معرفی، قرار بود به‌عنوان خودروی ارزان، جایگزین پیکان شود ولی پلتفرمی که می‌شد روی تیراژ ۳۰۰ هزار دستگاه، اقتصادی شود، بین ۲ تا ۳کارخانه مختلف پخش شد و خودرو از حالت اقتصادی خارج شد، برای اینکه این اتفاق درباره پلتفرم اقتصادی ایرانی تکرار نشود، چه برنامه‌ای دارید؟
خودروی اقتصادی جدید برای اینکه با قیمت مورد نظر ما بیرون بیاید، باید ۴ویژگی داشته باشد؛ ویژگی نخست این است که قیمت آن از ابتدا مشخص شود. دومین ویژگی این است که کل مدل‌ها روی یک خط تولید بیاید و تولید شود.
برای همین خط تولید بنزینی به سایپا واگذار شده است؟
