به گزارش اخبار اقتصادی، در چهار سال اخیر طبق داده‌های معاونت بررسی های اقتصادی اتاق تهران روند خریدهای اینترنتی صعودی بوده است. روندی که در نیمه نخست سال 1399 به علت شیوع کرونا اوج گرفت. به طوری که حداکثر رقم سهم خرید اینترنتی در چهار سال اخیر متعلق به تیر 1399  بود که برابر با 20.7 درصد گزارش شد. اما این رشد موقتی بود و مجددا حجم خریدهای اینترنتی افت کرد. افتی که زیاد ادامه دار نبود ولی  مجددا مسیر رشد را طی کرد.  مسیری که منجر شد در یازده ماهه سال 1401 حجم خریدهای اینترنتی به 1118 هزار میلیارد تومان برسد. داده‌های موجود نشان می‌دهد، در  یازده ماهه سال 1401 خریدهای اینترنتی رشدی  1.4 برابری نسبت به مدت مشابه سال 1400 تجربه کرده‌اند.

البته روند حقیقی خریدهای اینترنتی با روند اسمی تغییرات آن متفاوت است. اثرات تورم بر خریدهای اینترنتی موجب شده رشدهای منفی در خریدهای اینترنتی حقیقی اثر بگذارد. این رشد منفی در سال گذشته نیز مشهود بود. به طوری که در شهریور ماه 1401 رشد حقیقی خریدهای اینترنتی به منفی 23.3 درصد رسید که  این روند برای مدت سه ماه ادامه یافت.

با توجه به روندهای قبلی خرید اینترنتی حقیقی، به نظر می‌رسد به غیر از تورم، عامل محدود شدن دسترسی به ابزار اینترنت و همچنین شبکه‌های مجازی نیز در این افت اثرگذار بوده است.

از آذر ماه رشد حقیقی خرید اینترنتی مثبت شد و در روند افزایشی در بهمن 1401 به 9 درصد هم رسید.

مقایسه رشد حقیقی مثبت خریدهای اینترنتی با رشد منفی خرید از پایانه‌های فروشگاهی را می‌توان به ترکیب کالاهای خریداری شده با استفاده از این دو ابزار و احتمال تمایل بیشتر مصرف کنندگان به خرید برخی کالاها از جمله اقلام غذایی از طریق پایانه‌های فروشگاهی که عمدتا از تورم بالاتری هم برخوردارند، نسبت داد.

تراکنش‌ها در پایانه فروشگاهی

روند عمومی تراکنش‌های خرید از طریق پایانه‌های فروشگاهی در چهارسال اخیر نیز نشان می‌دهد، این روند افزایشی است.  مرور داده‌های موجود نشان می‌دهد، با مهار نسبی کرونا از  ماه‌های پایانی سال  1399 روند خریدهای فروشگاهی که با افتی بی سابقه نسبت به سال قبلش مواجه بود؛ مجددا رشد کرد. البته به دلیل تجربه خرید آنلاین این رشد بسیار کند بود. روند که در سال 1401 کندتر شد به طوری که سهم خریدهای فروشگاهی در سال گذشته به کمترین رقم یعنی 84.1 درصد در مقایسه با ماه‌های مشابه سال قبل رسید.

در سال گذشته  بالغ بر 6867 هزار میلیارد تومان ارزش تراکنش‌های خرید پایانه‌های فروشگاهی بود. در 11 ماهه 1401 رشد تراکنش‌های فروشگاهی نسبت به مدت مشابه سال 1400 رقمی معادل 24.7 درصد است.

 سقوط حقیقی

با وجود روند افزایشی ارزش اسمی تراکنش‌های خرید، روند مشابه برای خریدهای واقعی همراه با نوساناتی بوده و با تاثیرپذیری از افزایش شدید شاخص بهای کالاها و خدمات عمومی، در مقاطعی مانند نیمه نخست سال‌های 1398 و 1400 و از خرداد ماه الی بهمن 1401 با رشد منفی نیز مواجه شده است.

رشد حقیقی کل تراکنش‌های خرید از خرداد سال جاری به دلیل جهش تورم ماهانه، منفی شد که تا شهریور ماه 1401 به منفی 26 درصد هم رسید. پس از آن روند بهبود نسبی آغاز شد و از سرعت افت کاسته و در بهمن ماه به منفی 5.4 درصد رسید که 2.3 واحد درصد از رقم ماه مشابه سال قبل بیشتر است.

رشد حقیقی منفی تراکنش‌های خرید ارتباط مستقیمی با میزان هزینه‌های مصرفی خانوارها دارد و افت معنادار خرید ناشی از تضعیف توان خرید به ویژه در دو سال اخیر است.