آیا بهره وری زنان ایرانی در بازار کار کاهش یافته است؟

اکوایران: داده های مرکز آمار نشان می دهد که پاییز امسال نسبت به پاییز 1401 نسبت بیکاری در بازار کار برای مردان کاهش و برای زنان افزایش یافته است. این می تواند به این معنی باشد که بهره وری بازار کار برای مردان افزایش یافته و برای زنان کاهش یافته است.

اخبار اقتصادی، در پاییز 1402 درصد اشتغال ناقص در کشور به 8.1 درصد رسید. به عبارت دیگر 8.1 درصد از کارگران کشور کمتر از ظرفیت و پتانسیل خود کار کرده اند. بیکاری یکی از شاخص های مهم بازار کار است و از رابطه بین جمعیت کم اشتغال و کل جمعیت در سن کار به دست می آید.

بررسی ها نشان می دهد که نسبت اشتغال ناقص مردان از ابتدای سال 2017 همواره بیشتر از زنان بوده است. به عبارت دقیق تر، مردان شاغلی که مایل به کار بیشتر بودند تقریباً 2 برابر بیشتر از زنان شاغلی بودند که مایل به کار بیشتر بودند. آنها مایل بودند بیشتر کار کنند. با این حال، نسبت بیکاری مردان در پاییز امسال کاهش یافت و به 8.7 درصد رسید.

بیشترین نسبت اشتغال ناقص مردان در پاییز 97 به ثبت رسیده است. افزایش نرخ مشارکت همراه با افزایش نرخ بیکاری نشان دهنده نبود ظرفیت کافی در بازار برای جذب نیروی کار است. بنابراین در سال 1997 تعداد بیشتری از کارگران مرد نتوانستند از تمام پتانسیل و توانایی خود استفاده کنند. تابستان امسال شاهد کمترین نسبت اشتغال ناقص در میان مردان بود. دلیل این امر بهبود وضعیت بازار کار برای مردان و افزایش بهره وری نیروی کار مرد است.

نرخ بیکاری زنان در پاییز امسال روند معکوس نرخ را برای کل کشور و مردان طی کرده و افزایش یافته است. زنان از بهار 97 از 3.2 تا 6.4 درصد نوسانات را تجربه کرده اند. در پاییز 97 بیشترین سهم اشتغال ناقص در میان زنان بوده است و دلیل آن این بوده است که به دلیل افزایش تعداد زنان شاغل در بازار کار، امکان استفاده حداکثری از بهره وری آنها کاهش یافت.

کمترین نرخ اشتغال زنان در بهار سال 1398 به ثبت رسیده است که دلیل کاهش این نسبت برای زنان، کاهش جمعیت فعال در نتیجه دلسردی آنان از وضعیت اقتصادی و خروج از این گروه بوده است. پس از آن تعداد کارگران کاهش یافت و برخی از کارگرانی که بازار کار را ترک کردند، اشتغال ناقص داشتند. بنابراین نسبت زنان با اشتغال ناقص نیز کاهش یافته است.

کاهش تعداد کارگران نیمه شاغل پس از بهبود وضعیت بازار کار

بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار، پاییز امسال، 64.6 میلیون نفر از جمعیت ایران در سن کار (15 سال یا بیشتر) بودند. از این تعداد، 26.8 میلیون نفر متقاضی شغل بودند. بر این اساس نرخ مشارکت اقتصادی پاییز امسال 41.5 درصد برآورد شده است. به عبارت دیگر، در پاییز امسال، 26.8 میلیون نفر توانستند، مایل بودند و به دنبال کار بودند. اما حدود 2 میلیون نفر از آنها نتوانسته اند شغلی برای خود پیدا کنند. بنابراین نرخ بیکاری در پاییز امسال 7.6 درصد بوده است. افزایش نرخ مشارکت در کنار کاهش نرخ بیکاری در پاییز امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت از بهبود بازار کار ایران دارد.

نرخ اشتغال در پاییز امسال 38.3 درصد گزارش شده است. بنابراین جمعیت فعال کشور در این فصل 24.7 میلیون نفر بوده است. از این تعداد بیش از 2 میلیون نفر بیکار هستند. یعنی 1/8 درصد کارگران کمتر از بهره وری خود کار می کنند و به دلایلی مانند رکود اقتصادی نمی توانند ساعات کاری خود را افزایش دهند.

بیکاری یکی از شاخص های مهم بازار کار است. این شاخص از رابطه افراد در سن کار (15 به بالا) با اشتغال ناقص و جمعیت فعال در سن کار به دست می آید و شامل کلیه شاغلانی است که به دلایل اقتصادی مانند رکود شغلی، پیدا نکردن کار بیکار هستند. و در فصل غیر کاری باشند: کمتر از 44 ساعت در هفته کار می کنند اما آماده و مایل به انجام کارهای اضافی در هفته هستند.

بررسی ها نشان می دهد همزمان با بهبود وضعیت بازار کار در کل کشور در پاییز امسال نسبت به سال گذشته، میزان اشتغال ناقص در کل کشور نیز کاهش یافته است. به عبارت دیگر، همزمان با بهبود وضعیت بازار کار، کارگران بیشتری متناسب با بهره وری واقعی خود کار کرده اند. اما این بهبود در اشتغال ناقص در سراسر کشور بیشتر از جنبه مرد بوده است. زیرا درصد کم کاری در بین زنان افزایش یافته است. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به وضعیت اشتغال ناقص زنان و مردان در کشور از پاییز 97 تاکنون.

درصد کم کاری مردان کاهش یافته است

در پاییز 1402، اشتغال مردان پنج برابر زنان بود. یعنی از مجموع 24.7 میلیون نفر در سن کار ایران، 20.7 میلیون نفر مرد بودند. از این تعداد یک میلیون و 799 هزار و 861 نفر بیکار بوده اند. بنابراین نسبت مردانی که نتوانستند از تمام مهارت ها و پتانسیل خود در بازار کار استفاده کنند در پاییز امسال 8.7 درصد بوده است.

درصد کم کاری مردان نسبت به فصل مشابه سال قبل 1.6 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارت دیگر، از بین مردانی که در پاییز 1401 حاضر بودند ساعات بیشتری کار کنند، اکنون 298264 نفر این نیاز را برآورده کرده اند و در بازار کار بهره وری بیشتری دارند.

علت مقایسه این رابطه با کاهش سال قبل، فصلی بودن برخی مشاغل از جمله فعالیت های کشاورزی است و در برخی از فصول سال رونق خود را از دست می دهد. بنابراین، در آن فصول، برخی از افرادی که در این فعالیت ها فعالیت می کنند، در بخش های دیگر مشغول به کار هستند. بنابراین با توجه به افزایش و کاهش فصلی برخی مشاغل در بازار کار، لازم است هر فصل را با فصل مشابه خود مقایسه کرد.

ارقام مرکز آمار نشان می دهد که از ابتدای سال 97 نسبت کم کاری مردان بین 4/8 تا 9/12 در نوسان بوده است. بیشترین رقم برای این نسبت در پاییز 97 به ثبت رسیده است.

در پاییز 97 نرخ مشارکت مردان در بازار کار افزایش یافت. این بدان معناست که تعداد مردانی که مایل و قادر به کار هستند و جویای کار هستند افزایش یافته است. اما بازار کار ظرفیت لازم برای جذب این تعداد شرکت کننده مرد را نداشت. بنابراین نرخ بیکاری مردان 0.1 واحد درصد افزایش یافته است. بنابراین می توان گفت که وضعیت بازار کار آقایان در این فصل نسبت به پاییز 96 نامطلوب تر شده است و با توجه به وضعیت نامطلوب بازار کار، روز به روز تعداد بیشتری از کارکنان نتوانسته اند از حداکثر توان خود استفاده کنند. و پتانسیل. بنابراین نسبت اشتغال ناقص افزایش یافته و بهره وری مردان در بازار کار کاهش یافته است.

در تابستان امسال، نرخ بیکاری مردان به 8.4 درصد رسید که کمترین رقم ثبت شده برای این نرخ در دوره مورد تجزیه و تحلیل است. افزایش نرخ مشارکت اقتصادی همراه با کاهش نرخ بیکاری مردان طی تابستان سال جاری نسبت به تابستان 1401 حکایت از بهبود وضعیت آنان در بازار کار دارد. بنابراین می توان گفت که در نتیجه بهبود بازار کار، بهره وری نیروی کار مرد افزایش یافته و تعداد مردان نیمه بیکار کاهش یافته است.

همانطور که گفته شد، در پی بهبود بازار کار ایران در پاییز امسال، درصد بیکاری مردان نسبت به فصل مشابه سال گذشته کاهش یافته است. اما از سوی دیگر در دوره مورد بررسی درصد اشتغال ناقص زنان در بازار کار افزایش یافته است. در زیر به دلیل این مشکل می پردازیم و نگاهی به وضعیت بازار کار زنان و نوسانات نرخ بیکاری آنها خواهیم داشت.

بیکاری زنان در پاییز افزایش یافت

نرخ اشتغال زنان در پاییز 1402 به 4/12 درصد رسید بنابراین جمعیت زنان شاغل در این فصل به 4 میلیون نفر رسیده است. از این رقم 208 هزار و 137 نفر شغل ناقص داشتند. بنابراین نرخ بیکاری زنان در کشور در پاییز امسال 5.2 درصد بوده است. در حالی که نرخ بیکاری در کل کشور کاهش یافته و در بین مردان در پاییز امسال با افزایش 0.5 درصدی برای زنان همراه بوده است. این در حالی است که مشارکت زنان در این مدت افزایش یافته اما نرخ بیکاری آنها تغییر محسوسی نداشته است. بنابراین می توان گفت افزایش چشمگیر زنان در بازار کار در پاییز امسال باعث شده تا همه آنها به اندازه بهره وری خود نتوانند کار کنند و همین امر باعث افزایش بیکاری زنان شده است. .

نوسان نرخ بیکاری زنان از بهار 1396 بین 3.2 تا 6.4 درصد بوده است. همانطور که از آمار مشخص است، نرخ بیکاری مردان در ایران تقریباً دو برابر زنان است. به عبارت دیگر، درصد مردان شاغلی که می خواهند بیشتر کار کنند، بیشتر از درصد زنان شاغلی است که می خواهند بیشتر کار کنند.

در پاییز 97 تعداد زنان حاضر به کار بیشتر در بازار کار در دوره مورد بررسی به حداکثر مقدار خود رسید و رقم 6.4 درصد را به ثبت رساند. در این زمان نسبت به پاییز 96 نرخ مشارکت زنان افزایش و نرخ بیکاری آنان کاهش یافته است. این نشان می دهد که وضعیت بازار کار برای زنان بهبود یافته است. اما به دلیل افزایش تعداد زنان شاغل، بازار کار نتوانسته است از حداکثر بهره وری خود استفاده کند. بنابراین نسبت اشتغال ناقص در آنها افزایش یافته است. در این دوره درصد اشتغال ناقص مردان نیز افزایش یافت. اما همانطور که در بالا ذکر شد دلیل این امر برای مردان افزایش نرخ بیکاری و کاهش نرخ اشتغال به دلیل نبود ظرفیت کافی در بازار کار بوده است.

کمترین نرخ اشتغال ناقص زنان در بهار 1398 به ثبت رسیده است. در بهار 1999 نرخ مشارکت اقتصادی زنان کاهش یافته است. در عین حال، نرخ بیکاری آن نیز کاهش یافت. دلیل کاهش نرخ بیکاری افزایش اشتغال زنان نبود. بلکه چند نفر تمایلی به کار در بازار کار نداشتند و از حضور در آن منصرف شدند. این افراد به افراد «ناامید» معروف هستند. جمعیت ناامید از نیروی کار حذف می شود و بخشی از آن محسوب نمی شود. بنابراین با کاهش جمعیت فعال، نرخ بیکاری کاهش یافته است و این به معنای افزایش نرخ اشتغال نیست. کاهش نرخ بیکاری همزمان با کاهش نرخ مشارکت اقتصادی نشان از وضعیت نامطلوب بازار کار دارد. به دنبال وضعیت نامطلوب بازار کار، تعداد افراد شاغل کاهش یافته و بخشی از جمعیتی که بازار کار را رها کرده اند در گروه کم اشتغال قرار گرفته اند. بنابراین کاهش اشتغال ناقص زنان در سال جاری به دلیل وضعیت نامطلوب بازار کار بوده و نشان دهنده ارتقای بهره وری آنها نیست.

منبع اکو ایران