اکو ایران: مرکز پژوهش های مجلس، تسهیل واردات را راهی برای تسهیل تولید داخلی و ورود سرمایه به کشور دانسته است، زیرا بیشتر سبد واردات کشور مربوط به کالاهای واسطه ای و سرمایه ای بوده است. این مرکز همچنین با بیان اینکه بیش از 90 درصد واردات کشور تنها از طریق 15 درصد گمرکات انجام می شود، تعدد گمرکات را چالشی در حوزه گمرکی کشور دانسته است.
اخبار اقتصادی، مرکز پژوهش های شورای اسلامی در گزارشی به چالش های گمرکات کشور پرداخته است. گمرک که مرزبان اقتصادی کشور نامیده می شود، حلقه واسطه اصلی در فرآیند ورود و خروج کالا از کشور است.
این گزارش به تحلیل دو آمار از حوزه گمرکی در سمت واردات کشور می پردازد. یک قسمت مربوط به نوع کالای وارداتی و بخشی دیگر مربوط به گمرکات کشوری است که کالا از آنجا وارد می شود.
این بررسی نشان می دهد که از سال 1390 تا پایان سال 1401 نسبت کالاهای واسطه ای بیشتر از کالاهای مصرفی و سرمایه ای بوده است. همچنین در سال 1401 90.25 درصد واردات کشور از طریق گمرکات 20 گانه کشور انجام شده است که معادل 15 درصد کل گمرکات کشور است.
تسهیل واردات نوعی ورود سرمایه به کشور است
واردات بال مهم تجارت خارجی هر کشوری است که کمبود تولید داخلی را جبران می کند. اگرچه برخی بخش بازرگانی را مضر برای تولید ملی می دانند، اما آمار خلاف این را نشان می دهد.
مرکز پژوهش های مجلس با استفاده از آمار بانک مرکزی، کالاهای وارداتی به کشور را به چهار دسته تقسیم کرده است. کالاهای واسطه ای، کالاهای سرمایه ای، کالاهای مصرفی و کالاهای طبقه بندی نشده.
بر اساس این آمار، از ابتدای سال 1390 تا پایان سال 1401، متوسط سهم کالاهای واسطه ای در سبد وارداتی ایران 67 درصد، سهم کالاهای سرمایه ای 17.1 درصد، سهم کالاهای مصرفی 13.7 درصد و نسبت از سایر کالاهای طبقه بندی نشده 2.2 درصد بود.
همچنین در این مدت سهم واردات کالاهای واسطه ای از 44 درصد به 41.8 درصد، کالاهای سرمایه ای از 10 درصد به 10.5 درصد و کالاهای مصرفی از 8 درصد به 7.1 درصد کاهش یافته است.
نسبت بیشتر کالاهای واسطه ای که همان مواد اولیه و قطعات مورد استفاده برای تولید سایر کالاها هستند، بیانگر آن است که سهولت واردات و حل چالش های پیش روی این حوزه نه تنها تولید ملی را تهدید نمی کند، بلکه آن را تسهیل می کند.
بر این اساس مرکز پژوهش های مجلس، تسهیل واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای را راهکاری موثر برای ورود سرمایه به کشور دانسته است.
یکی دیگر از آمار ارائه شده در این گزارش مربوط به عملکرد گمرک در واردات است که نشان می دهد 90 درصد واردات کشور تنها از 20 گمرک انجام می شود.
بیش از 90 درصد واردات کشور تنها از 15 درصد گمرکات انجام می شود
مرکز پژوهش های مجلس در بخشی دیگر از این گزارش به تحلیل حجم واردات از 20 گمرک کشور پرداخته است. این گمرکات تنها 15 درصد از کل گمرکات کشور را تشکیل می دهند.
بر اساس این گزارش در سال 1401 90.2 درصد واردات کشور از طریق این 20 گمرک انجام شده است که در این میان بندر شهید رجایی با عبور 33.4 درصد کالاهای وارداتی در راس گمرکات کشور قرار داشت. پس از این بندر، بندر امام خمینی با 15.8 درصد در رتبه دوم قرار گرفت. همچنین فرودگاه امام خمینی با عبور 11.5 درصد کالاهای وارداتی در رتبه سوم قرار گرفت.
واردات بیش از 90 درصد کالاها تنها از 15 درصد گمرکات کشور نشان می دهد که توزیع واردات در گمرکات مختلف کشور بسیار نامتقارن است. یعنی گمرکات زیادی در کشور هستند که عملکرد خوبی ندارند.
مرکز پژوهش های مجلس از تعدد گمرکات در کشور به عنوان یک چالش در حوزه گمرکی یاد کرد. زیرا تعداد زیاد گمرکات بدون توجه به حجم تجارت، بار هزینه ای را برای تامین زیرساخت ها و منابع انسانی تحمیل خواهد کرد.
منبع اکو ایران
